SINOPSIS NOVEL SERAT RIJANTA Wonten ing serat rijanta, nyeritakaken bab perjalanan hidup lan cinta putra priyantun luhur saking Surakarta, ingkang asma Raden Mas Riyanta. Raden Mas Riyanta lahir saking priyantun luhur ingkang sarwi wonten, ingkang nama Pangeran Natasewaya, nalika Raden Mas Riyanta umur nem tahun, kang rama seda, saengga panjenengane kaemong kaliyan kang ibu. Nalika umur pitung tahun panjenengane tumut kaliyan kang paman wonten ing Semarang. Raden Mas dipundidik dados jajaka ingkang sopan lan sae tindak tanduke. Ngantos ageng Raden Mas dereng nggadhahi tyang setri ingkang dipuntresnani. Bab punika ndadosaken kang ibu dados penggalih. Menawi dipunpeksa kang ibu supados pados calon, ananging Raden Mas dereng purun nuruti kekarepanipun kang ibu. Ngantos sawijining dinten Raden Mas wonten ing alun-alun, wonten kobongan, tyang-tyang peplayon, lan Raden Mas ditabrak kaliyan tyang setri ingkang kintun-kintu umur sekawan welas tahun. Tyang setri menika nangis madosi tyang sepuhipun ingkang ical. Amargi mesakake, Raden Mas ngeterake tyang menika mantuk. Nalika badhe diterake mantuk, tyang setri menika ical, amargi tyangipun sampun ketemu kaliyan tyang sepuhipun. Ananging, Raden Mas dereng mangertos asmanipun tyang setri sakmenika. Raden Mas tresna kaliyan tyang setri menika. Sesampun kedadosan sakmenika, Raden Mas wangsul wonten ing daleme. Lan sesampun dugi ing dalem, Raden Mas sampun di jodohaken. Karana Raden Mas mboten purun bab jejodohan, Raden Mas tindak ing Boyolali. Lan menawi sampun lega, Raden Mas nembe mantuk ing daleme. Pungkasan, Raden Mas kapanggih kaliyan tyang estri ingkang panggih nalika kedadosan kobongan sakmenika. Lan, nama tyang estri punika inggih menika Raden Ajeng Srini. Raden Ajeng Srini sakmenika putra kyai Pramayoga. Raden Mas remen sanget kaliyan Raden Srini, ananging Raden Mas mboten wantun maturake. Lajeng Raden Srini badhe dijodohake kaliyan jejaka saking Rembang. Karana kuciwa kaliyan bab menika, lajeng Raden Mas damel gambar ingkang gambaripun Raden Srini. Ibu Raden Mas lajeng tindak ing dalemipun kyai Pramayoga, kagem pirsa babagan jejodohan sakmenika. Ananging kabar-kabar sakmenika boten leres. Lajeng ibu Raden Mas nglamar Raden Srini kagem didadosaken mantu. Lan pungkasan Raden Mas Riyanta dan Raden Ajeng Srini bebrayan.
Unsur Estetika ingkang kaandhut Sarana Cerita 1. Tema Tema wonten ing Serat Rijanta inggih menika kisah urip lan tresna Raden Mas Rijanta. 2. Setting a. Latar wektu : sonten (kacariyos, anuju satinggiling wanci sonten) Siang (kala semanten anuju ing wanci serap surya, Raden Mas Riyanta katamuan mitranipun)
b. Latar suasana : bingung (ing ngriku Raden Ayu Natasewaya lajeng anglairaken ingkang dados kembanging panggalihioun, jakara Raden Mas sampun tigang dinten boten katingal sowan) duka (yen mangkono kuwih becik saiki kowe nusulo menyang ing pesanggrahan, api-apia yen mentas daksrengeni, aja tutur dakkongkon, mungguh perlune) lucu (Raden Ajeng sumambung : “Dipunwewahi kalih prakawis malih saya prayogi : sing adhine kana iya seneng menyang adhine kene, sing adhine kene iya seneng kambi adhine kana, nek wis gek gek bature, gek tanggane-tanggane sisan”) ajrih (dhuh, kepriye bakal atur wangsulanku, yen ibu sida rawuh ing pasanggrahan andangu bab gelemku rabi, karan tuturku menyang Sam)
c. Latar panggenan : gadri (Raden Ayu Natasewaya lenggahan wonten ing gadri wetan) Ing taman (Raden Mas nuju ameng-ameng wonten ing patamanan, mirsani tetaneman tuwin sekar-sekar ingkang sakalangkung sae-sae mawarni-warni) alun-alun (enggalipun lare kakalih lajeng sami mangkat dhateng ing alun-alun)
3. Tokoh a. Raden Mas Rijanta b. Raden Ayu Natasewaya c. Paman Tandhawijaya d. Raden Ajeng Marsam
e. Raden Ajeng Srini f. Raden Mas Duryat g. Kyai Dipati Pramayoga h. Raden Ajeng Nestri i. Raden Ayu Pramayoga 4. Watak a. Raden Mas Rijanta : pinter, isinan, sabar b. Raden Ayu Natasewaya : penyayang, gampil dados panggalih c. Raden Ajeng Marsam : nurut, sae atine d. Raden Ajeng Srini : sae, isinan e. Kyai Dipati Pramayoga : bijaksana, sae atine 5. Sudut Pandhang Sudut pandang wonten ing Serat Rijanta inggih menika kawiwitan wonten ing basanipun inggih menika ngagem basa krama inggil. 6. Alur Aluripun majeng, amargi ceritosipun urut.
Kacariyos, kala rumiyin ing nagari Surakarta wonten satunggiling priyantun luhur, nama Pangeran Natasewaya, kagungan putra namung satunggal jaler sakalangkung mursid, nama Raden Mas Riyanta, wiwit umur nem taun lajeng katilar seda ingkang rama, lastantun kaemong ingkang ibu wonten ing dalem Natasewayan. Sampun temtu kemawon Raden Mas Riyanta sanget dipuntresnani dening ingkang ibu, tansah ingela–ela dinamadama, dipunuja sakarsa boten nate kecuwan, awit swargi Pangeran Natasewaya sakalangkung sugih, kathah barang tuwin raja brana titilaranipun. Sareng sampun umur pitung taun, Raden Mas Riyanta lajeng pisah kaliyan ingkang ibu, kasakolahaken wonten ing Samarang, tumut ingkang paman nama Raden Mas Tandhawijaya, inggih punika sadherekipun enem Raden Ayu Natasewaya, wonten ing ngriku Raden Mas Riyanta katingal majeng pasinaonipun, amargi adhasar remen marsudi dhateng kawruh tuwin dhateng sadhengah kagungan, wondene ingkang dados kesenenganipun inggih punika anggambar mawi pulas, cet, tuwin sanes-sanesipun. Enggalipun sareng umur kawan welas taun wanci angajengaken sunat, Raden Mas Riyanta lajeng wangsul dhateng ing Surakarta malih. Kacariyos, Raden Mas Riyanta sampun wanci jajaka, kala semanten lajeng remen anggugulang kekendelanipun, inggih punika lajeng remen lalana tindakan ing wanci dalu boten mawi kanthi, anjajah panggenan ingkang sepi-sepi, terkadhang anencem sarira wonten ing lepen-lepen, boten ketang sayah arip asrep sarta katisen, kondur saben sampun wanci byar enjing. Awit saking punika temah andadosaken rudatosing panggalihipun ingkang ibu, awit sumelang bokbilih ingkang putra kagungan tindak ingkang kirang prayogi, karana Raden Mas Riyanta sampun diwasa, tur sakalangkung ambesat ing warni, engga dados kikidunganipun para kenya kathah para putri ingkang sami kasmaran. Mila Raden Mas Riyantaenggal tinantun krama dening ingkang ibu, nadyan karsanipun Raden Ayu wau babasan anggege mangsa, ing pamurih namung supados karahayonipun ingkang putra, sampun ngantos dados pocapan awon, jer ketang putra namung satungal sampun tinilar inig rama, ananging karsanipun Raden Ayu wau temah dados sulaya kaliyan panggalihipun ingkang putra, wasana Raden Ayu ngantos judheg panggilihipun, saking pegeling galih, ingkang putra ngantos dipunkendelaken pisan.
Analisis Serat Rijanta Dados Panggalihan 1) Judul Serat Rijanta Dados Panggalihan 2) Ide Cerita Ceriyos niki nyritakaken Raden Mas Riyanta. 3) Alur Wonten ing ceriyos menika ngagem alur majeng. Amargi boten nyritaaken dek jaman biyen 4) Tokoh dan Watak a) Pangeran Natasewaya : Bapake Raden Mas Riyanta, Sugeh. b) Raden Mas Riyanta : Manut, pinter ngelmu. c) Raden Mas Tandhawijaya : Paman Raden Mas Riyanta. d) Raden Ayu : Sabar. 5) Setting Kacariyos puniku kedadosan ten nagari Surakarta kalihan ten Semarang. 6) Sudut Pangang Sing ngarang ndadeke Rden Mas Riyanta sebagai pelaku utama.
7) Gaya Bahasa Ing Serat niki boten wonten gaya bahasane. 8) Temane Raden Mas Riyanta wong kang sugih ilmu (pinter), nanging durung pengen krama 9) Amanah Meski sugih tapi ampun sombong.
-Karya Sastra Estetika Estetika inggih punika aspek-aspek kaendahan ingkang wonten ing salebeting sastra. Aspek-aspek menika didominasi gaya bahasa. Aspek ingkang sanes ing wonten salebeting komposisi, supados keseimbangan susunan alenia, bab, lan subbab, keseimbangan dialog kalih improvisasi, nada lan irama cariyos ing salebeting dongeng. Saking fisik, aspek estetika jelas dipun tandai saking cover buku.
Judul : Sinopsis Novel Serat Rijanta Tema : Novel Serat Rijanta bagian “Dados Penggalihan”
Kacariyos, kala rumiyin ing nagari Surakarta wonten satunggiling priyantun luhur, asmanipun inggih menika Pangeran Natasewaya, kagungan putra namung satunggal jaler sakalangkung mursid, namanipun Raden Mas Riyanta, wiwit umur nem taun lajeng katilar seda ingkang rama, lastantun kaemong ingkang ibu wonten ing dalem Natasewaya. Sareng sampun umur pitung taun, Raden Mas Riyanta lajeng pisah kaliyan ingkang ibu, kasakolahaken wonten ing Semarang, tumut ingkang paman asmanipun Raden Mas Tandhawijaya, inggih punika sadherekipun enem Raden Ayu Natasewaya, wonten ing ngriku Raden Mas Riyanta katingal majeng pasinaonipun, amargi adhasar remen marsudi dhateng kawruh tuwin dhateng sadhengah kegungan, wondene ingkang dados kesenenganipun inggih punika anggambar mawi pulas, cet, tuwin sanes-sanesipun. Enggalipun sareng umur sekawan welas taun wanci angajengaken sunat, Raden Mas Riyanta lajeng wangsul dhateng ing Surakarta malih. Kacariyos, Raden Mas Riyanta sampun wanci jajaka, kala semanten lajeng remen anggugulang kekendelanipun, inggih punika lajeng remen lalana tindakan ing wanci dalu boten mawi kanthi, anjajah penggenan ingkang sepi-sepi, terkadhang anencem sarira wonten ing lepen-lepen, boten ketang sayah arip asrep sarta katisen, kondur saben sampun wanci byar enjing. Awit saking punika temah andadosaken rudatosing panggalihipun ingkang ibu, awit sumelang bokbilih ingkang putra kagungan tindak ingkang kirang prayogi, karana Raden Mas Riyanta sampun diwasa, tur sakalangkung ambesat ing warni, engga dados kikidunganipun para kenya, kathah para putri ingkang sami kasmaran. Mila Raden Mas Riyanta enggal tinantun krama dening ingkang ibu, nadyan karsanipun Raden Ayu wu babasan anggege mangsa, ing pamurih namung supados karahayonipun ingkang putra, sampun ngantos dados pucapan awon, jer ketang putra namung satunggal sampun tinilar ing rama, ananging kersanipun Raden Ayu wau temah dados sulaya kaliyan panggalihipun ingkang putra, wasana Raden Ayu ngantos judheg panggalihipun, saking pegeling galih, ingkang putra ngantos dipunkendelaken pisan.
Pengarang : R.B. Soelardi
1. Fakta ing cariyos: - Pilihan Bahasa : ngginakaken basa krama inggil - Amanah : yen ngelmu iku kalakone kanthi laku (ilmu itu tercapai karena usaha yang sungguh-sungguh dan tidak mudah putus asa), dadi wong ojo sombong - Tema : Novel Serat Rijanta bagian “Dados Penggalihan” - Judul : Novel Serat Rijanta 2. Sarana Cariyos: - Alur : inggih punika alur campuran - Setting : ing dalem Natasewaya - Tokoh lan Watak : 1.Pangeran Natasewaya : ramanipun Raden Mas Riyanta 2.Raden Mas Riyanta : putranipun Pangeran Natasewaya nggadahi watak sae, kendel, tanggeljawab, cerdas 3.Raden Mas Tandhawijaya : paman Raden Mas Riyanta nggadahi watak sae lan becik 4.Raden Ayu Natasewaya : nggadahi watak tanggeljawab marang Raden Mas Riyanta - Sudut Pandang : cariyos menika sedanten basane ngginakaken basa krama inggil, Raden Mas Riyanta pelaku utama - Latar Panggenan : Surakarta (dalemipun Raden Mas Riyanta), Semarang (nalika Raden Mas Riyanta tumut kaliyan paman)
NAMA : Ahmad Alfan Rizka Alhamami NIM : 2611411014
KARYA SASTRA : NOVEL JUDUL : SERAT RIYANTA
1. SARANA CERITA a. Tema Saka novel Serat Riyanta nika temane inggih punika : 1. Babagan Katresnan 2. Perjuangan Urip
b. Alur Alur saka novel Serat Riyanta yaiku alur maju. Ceritane urut, awit saka Raden Mas Riyanta cilik teka dadi perjaka lan mantenane Raden Mas Riyanta kalian Raden Ajeng Srini.
c. Tokoh Tokoh saka novel Serat Riyanta : 1. Raden Mas Riyanta inggih punika Tokoh Utama 2. Raden Ayu Natasewaya inggih punika Tokoh Pambiyantu 3. Raden Ajeng Marsam inggih punika Tokoh Pambiyantu 4. Raden Ajeng Srini inggih punika Tokoh Pambiyantu 5. Raden Mas Duryat inggih punika Tokoh Pambiyantu 6. Raden Ayu Pramayoga inggih punika Tokoh Pambiyantu 7. Kyai Dipati inggih punika Tokoh Pambiyantu
d. Watak Watak saka novel Serat Riyanta : 1. Raden Mas Riyanta : Mboten Nyerah, Pinter, Gelem Usaha 2. Raden Ayu Natasewaya : Ageng Pangasihe, Nesunan 3. Raden Ajeng Marsam : Ageng Pangasihe, apik atine, sabar 4. Raden Ajeng Srini inggih : Polos lan lugu 5. Raden Mas Duryat : Pangerten 6. Raden Ayu Pramayoga : Ageng pangasihe, pangerten 7. Kyai Dipati : Teges, kawibawan
e. Sudut pandang Sudut pandang migunaaken tiyang ingkang nomer loro. f. Setting Saka novel Serat Riyanta Settinge inggih punika. 1. Setting waktu : saka ceritane, serat riyanta setting waktune inggih punika tasih jaman kerajaan utawa jaman keraton. Saged kabukten saka jenenge, tasih migunaaken Raden Mas, Raden Ajeng, Raden Ayu. Lan kendaraane tasih migunake kereta jaran 2. Setting tempat : critane manggon ing keraton lan desa.
Wonten Serat Riyanta punika kacarios menawi ing nagari Surakarta wonten priyantun luhur, asmanipun pangeran Notosewojo. Pangeran punika gadhah putra naminipun raden mas Riyanta. Wiwit raden mas Riyanta umur enem taun, dheweke ditinggal seda kaliyan ramanipun. Lajeng namung dirawat kaliyan ibunipun. Dados, raden mas Riyanta sanget dipun tresnani dening ibunipun. Menawi sampun umur pitung taun, raden mas Riyanta di pindah wonten ing Semarang. Wonten Semarang punika raden mas Riyanta ndherek pamanipun, asmanipun raden mas Tondowidjojo. Woten mriku, raden mas Riyanta kadidik dados jejaka ingkang bagus polah tingkahipun. Ibunipun remen sanget menawi gadhah anak tunggal ingkang bagus rupanipun kaliyan polahipun, dados ibunipun nuruti sakkabehanipun katurutane raden mas Riyanta. Ngantos umur kalih dasa, raden mas Riyanta dereng gadhah estri ingkang ditresnani. Mula, ibunipan tansah was-was. Banjur ibunipun ngengken raden mas Riyanta kangge golek tiyang estri kangge didadosaken bojonipun. Nanging raden mas Riyanta dereng purun, banjur ngulur-ulur waktu kaliyan ngendika menawi dereng wonten tiyang estri ingkang ditresnani. Raden mas Riyanta tasih kepengin golek pengalaman kangge kauripan punika. Kala semanten, nuju ing wanci serap surya raden mas kaliyan raden mas durjat, inggih mitranipun katemuan. Raden mas Durjat ngajak raden mas Rjanto kangge tindak dateng ngalun-alun ningali kumidi Hradu. Wonten mriku malah kebarakaran wong-wong pada playon kangge nylametaken awake dhewe-dhewe. Nalika badhe kandur, raden mas ditabrak kaliyan lare estri ingkang umuripun kinten kawan welas taun. Lare punika nangis sarwi sasarubat ngupadosi tiyang sepuhipun menawi katalingsut.amargi melas, raden mas Riyanta banjur ngeteraken wangsul. Nalika badhe diteraken wangsul bocah wau malah ngilang, amargi sampun ketemu kaliyan tiyang sepuhipun. Nanging raden mas Riyanta dereng ngertos namanipun bacah wau. Raden mas Riyanta tresna kaliyan estri punika. Saking kumidi, raden mas Riyanta banjur wangsul dateng dalemipun. Wonten dalem, ibunipun malah badhe njodhoaken raden mas Riyanta. Amargi boten purun bab jejodhohan punika, raden mas Riyanta banjur tindak menyang Boyolali. Menawi sampun radi adhem, raden mas Riyanta banjur wangsul wonten dalemipun. Akhiripun, raden mas Riyanta ketemu kaliyan tiyang estri ingkang wonten ing kumidi. Inggih punika raden ajeng Srini. Raden ajeng Srini punika putrinipun kyai Pamrayoga, ingkang uwakipun raden mas Riyanta. Raden mas Riyanta remen sanget kaliyan raden ajeng Srini, nanging raden mas Riyanta boten wani ngomong. Lajeng, raden ajeng Srini badhe di jodhoaken kaliyan jaler saking Rembang. Amargi kuciwo kaliyan bab punika, raden mas Riyanta lajeng ndamel lukisan gambaripun raden ajeng Srini. Ibunipun raden mas Riyanta banjur tindak dateng wonten ing dalemipun kyai Pramayoga, menawi badhe tanglet bab perjodhohan punika. Nanging ulem-ulem punika boten leres. Lajeng ibunipun raden mas Riyanta banjur nembung raden ajeng srini kangge didadosaken menantu. Raden mas Riyanta kaliyan raden ajeng Srini mantenan.
Nama : Aini Machmudah Nim : 2611411004 Analisis Novel “Serat Rijanta”
SINOPSIS SERAT RIJANTA Serat Riyanta punika nyeriosakaen babakan lelempahihipun Raden Mas Riyanta, dhaup kaliyan Raden Ajeng Srini, inggih punika satunggaling jajaka kaliyan perawan ingkang alus ing budi, ingkang saget didadosake tuladanipun para mudha.
Kacarios, kala semanten ing nagari Surakarta wonten priyantun luhur, asmanipun pangeran Natasewaya. Pangeran punika gadhah putra ingkang asma Raden Mas Riyanta. Wiwit Raden Mas Riyanta umur enem taun, dheweke ditinggal seda sang rama ,Lajeng namung dirumat kaliyan ingkang ibu. sehingga, Raden Mas Riyanta dipun tresnani sanget dening inggkang ibu Raden Ayu Natasewaya.
Nalika piyambake umur pitung taun, Raden Mas Riyanta di pindhah wonten ing Semarang. Wonten ing Semarang piyambake tumut ingkang paman Raden Mas Tandawijaya. Woten mriku, Raden Mas Riyanta kadidik dados jejaka ingkang bagus polah tingkah tuwin luhur remen mersudi dhateng kawruhbabakan sadengah kagunan . ingkang Ibu kraos bombong ugi remen sanget gadhah anak tunggal ingkang bagus rupane tuwin solah bowah, sehingga ingkang ibu tansah nuruti sakkabehanipun pannyuwunipin raden mas Riyanta.
Ngantos umur kalih dasa, Raden Mas Riyanta dereng gadhah estri ingkang ditresnani. Mula, ingkang ibu tansah was-was. Banjur panjenengane ngutus Raden Mas Riyanta pados tiyang estri ingkang saget didadosake garwane. Nanging Raden Mas Riyanta dereng purun,piyambake banjur ngulur-ulur waktu lan matur menawi dereng wonten tiyang estri ingkang ditresnani. Raden Mas Riyanta tasih kepengin golek pengalaman.
Kala semanten, nuju ing wanci serap surya raden mas kaliyan Raden Mas Durjat, inggih mitranipun katemuan. Raden Mas Durjat ngajak Raden Mas Riyanto kesah dateng ngalun-alun ningali komidi Hindhu. Dereng ngantos dangu anggenipun main wonten kebarakaran ing saklebeting komidhi. wong-wong pada playon nylametaken awake dhewe-dhewe. Nalika badhe kandur, raden mas ditabrak kaliyan lare estri ingkang umuripun kinten kawan welas taun. Lare punika nangis sarwi sasarubat ngupadosi tiyang sepuhipun menawi katalingsut.amargi melas, Raden Mas Riyanta banjur ngeteraken wangsul. Nalika badhe diteraken wangsul bocah wau malah ngilang, amargi sampun ketemu kaliyan tiyang sepuhipun. Nanging Raden Mas Riyanta dereng ngertos namanipun bacah wau. Raden mas Riyanta tresna kaliyan estri punika.
Saking kumidi, Raden Mas Riyanta banjur wangsul dateng dalemipun. Wonten dalem,ingkang ibu gadhah rencana njodhoaken Raden Mas Riyanta. Amargi boten purun dijodhohke, raden mas Riyanta banjur tindak menyang Boyolali. Menawi sampun radi adhem, raden mas Riyanta banjur wangsul wonten dalemipun.
Wonten ing pungkasan, raden mas Riyanta ketemu kaliyan tiyang estri ingkang wonten ing kumidi. Inggih punika raden ajeng Srini. Raden ajeng Srini punika putrinipun kyai Pamrayoga, ingkang uwakipun raden mas Riyanta. Raden mas Riyanta remen sanget kaliyan Raden Ajeng Srini, nanging raden mas Riyanta boten wantun ngungkapke menapa ingkang dipunraos. Lajeng, raden ajeng Srini badhe di jodhoaken kaliyan jaler saking Rembang. Amargi kuciwo kaliyan bab punika, raden mas Riyanta lajeng ndamel lukisan gambaripun raden ajeng Srini.
Raden Ayu Natasewaya banjur tindak wonten ing dalemipun Kyai Pramayoga, menawi badhe tanglet babakan perjodhohan punika. Nanging ulem-ulem punika boten leres. Lajeng ibunipun raden mas Riyanta banjur nembung raden ajeng srini kangge didadosaken menantu. Wonten ing pungkasane Raden mas Riyanta kaliyan Raden Ajeng Srini resmi dados pasangan ingkang tansah angglenggahi kautamaan ingkang seget didadosake tuladhanipun para mudha.
ANALISIS SARANA LAN FAKTA CERITA SAKING NOVEL “SERAT RIJANTA” INGKANG DIPUNANGGET DENING R.B. SOELARDI
1. Sarana Cerita Sarana cerita wonten ing novel “Serat Rijanta” inggih punika:
a. Tema Tema inggkang dipunanggkat ing novel “Serat Rijata” inggih punika ngenani perkawis bab katresnan antawisipun Raden Mas Rijanta dhaup kaliyan Raden Ajeng Srini. b. Ide Cerita ( gagasan cariyos) Wonten ing saklebeting novel “Serat Riyanta” gagasan utawi ide ingkang dipunbahas inggih menika ngenani lelampahipun Raden Mas Riyanta , dhaup kaliyan Raden Ajeng Srini , inggih punika satunggaling jejaka kaliyan perawan ingkang alus ing budi saha mantep tekatipun, karana saget anindakake patraping asmara c. Plot /Alur (dalan carios) “Serat Rijanta” punika ginakaken alur Linier utawi alur maju , diwiwiti saking eksposisi (ketepangan/perkenalan), komplikasi /rising action (solah bowah inggang boten trep /penanjakan laku, konflik ( masalah inggkang sarwa ketingal / pertikaian) , klimak ( puncak ketegangan), resolusi utawi pungkasan lan peyelesaian. d. Tokoh dan penokohan (parogo lan watake) Parogo inti ingkang wonten ing “serat Rijanta” inggih punika: • Raden Mas Riyanta Inggih punika salah setunggaling jajaka ingkang ghadai watak alus ing budi, remen lelana, remen mersudi dhateng kawruh tuwin dhateng sadhengah kagunan,wasis/ pinter, cerdas, andhap asor, pilih –pilih yen nggolek garwa, setiti, ndhendheng (boten gampang dituturi utawi keras kepala), ambegdarma (remen tetulung lan welasan),lsp. • Raden Ajeng Srini Parawan ingkang kinten-kinten umur kawan welas tahun ingkang nggadai watak andhap asor, prasaja, wekel (sregep tuwin tumemen), isinan, jirih (wedinan). Setia, lsp. Paraga sanese kayata: • Pangeran Natasewaya. • Raden Ayu Natasewaya ( grapyak /Ramah, keras, curiganan, remen nesu ananging uga ibu kang apek, lsp) • Raden Ajeng Marsam ( manutan, meneng ananging rodo celelekan, tresna marang ingkang raka, lsp) • Raden Mas Duryat. • Kyai Pramayoga (Kyai dipati) • Raden Ajeng Pramayoga • Raden Ajeng Nestri ( manja ) e. Setting / latar Wonten saklebeting serat punika setting utawi latar inggkang dados salah sarana cerita inggih punika: 1. Latar panggonan (latar tempat) : wonten ing kuta surakarta, semarang, boyolali, tamansari,lsp. 2. Latar wektu/ kala (latar waktu) : esuk, awan , surup, wengi , lsp. 3. Latar kahanan (latar : seneng, sedih, bungah , haru, kucewa, nelangsa, prasoja, ndapuk dados setunggal.
f. Pilian basa (gaya bahasa) Basa ingkang dipunginakaken wonten ing novel niki inggih menika ngoko alus ( ngoko ingkang ginakaken tembung ngoko, krama inggil lan tembung netral) g. Sudut Pandang Pengarang Sudut pandang ingkang dipunagem dening pengarang inggih punika sudut pandang pawongan ketiga ingkang dados parogo ingkang utama (orang pertama pelaku utama)
2. Fakta Cerita Fakta cerita ingkang wonten ing saklebeting novel punika kayata:
a. Irah-irahan (judul) “Serar Rijanta” ingkang dipunangget dening R.B.Soelardi. b. Penekan / intension Wonten ing novel “ Serat Rijanta” , pengarang ( R.B. Soelardi) nekanke ceriosipun wonten ing perkawis kabudayan lan sistem masyarakat ing kahanan kala semanten, jajaka ingkang sampun cukup umur tansah di uber-uber dening tiang sepuhe supaya purun rabi. c. Amanat (pesen ingkang pengen dipunsampekake pengarang tumprap pembaca) Amanat inggkang terkandug wonten ing “ Serat Rijanta” inggih menika : • Kabeh ing sak jroneng jagat wis diatur dening ingkang dhamel urip, kita namung kantun ngentosi kalanipun sekabehan niku tumut marang takdir, seman uga jodhoh , ananging perlu dimangerteni bilih usaha uga dados piranti ingkang wigati. • Yen takdire iku wis dadi jodhone mesti ora bakal mlayu tekan ngendi-ngendi (jodoh tak kan lari kemana) • Luwih becik lan prasaja dados tiang ingkang rahayu lan manut dining apa ingkang dados ngendikanipun tiang sepuh.
kala rumiyin ing nagara surakarta niku, wonten satunggaling priyantun luhur, nama Pangeran Natasewaya, kagungan putra namung satunggal jaler sakalangkung mursid, namanipun Raden Mas Riyanta, wiwit umur nem taun lajeng ketilar seda ingkang rama, lastantun kaemong ingkang ibu wonten ing dalem Natasewaya. Raden mas riyanta niku ditresnani saking ibune, napa kemawon sing dikarep dening Raden Mas Riyanta, ibune nuruti. Dipunuja sakarsa boten nate kecuwan. Awit swarga pangeran Natsewaya sakalangkung sugih. Kathah barang tuwin raja brana titilaranipun. Sareng umur pitung taun, Raden Mas Riyanta niku lajeng pisan kaliyan ibu, kasekolahan teng semarang. Tumut ingkang paman nama Raden Mas Tadhawijaya, inggih menika sadereke dening Raden Ayu Natasewaya. Raden Ayu Natasewaya niku kagungan kaponakan satunggal ptri umur kawan welas taun,nama Raden Ajeng Marsam, punika putrinipun Raden Mas Tandhawijaya. Cekak cariyos, Raden Mas Riyanta niku katamuan kalih Raden Mas Duryat. Raden Mas Duryat niku dhatengingipun ing ngriku badhe ngajak Raden Mas Riyanta dhateng teng alun alun ningali komidhi hindhu. Raden Mas Riyanta niku pancen mboten purun,amargi ibunepun rawuh ing ngriku. Ananging dipeksa saking Raden Mas Duryat niku akhire Raden Mas Riyanta nuruti. Sak nyampene ing alun-alun ngriku Raden Mas Riyanta mboten kepengen dangu-dangu amargi Raden Ajeng Marsam niku sampun ngendiko amargi wangsule sampun dangu. Dereng ngantos dangu anggenipun main teng alun-alun niku wonten bancana ingkang andhatengi, lajeng anyalat payon geber ing ngingil,urubing latu katempuh ing samirana kados binuncang anyalat ngiwa nengen,para tiyang pating jelerit,wonten ingkang sambat nyuwun tulung,wonten ingkang bingung ngupadosi putranepun,saweneh wonten ingkang tumbuk-tinumbuk. Raden Mas Riyanta niku sanget kanget amargi ketumbuk kalih lare estri kinten kinten umurkawan welas tahun,lare wau meh badhe dawah, lajeng dipuncandhangi Raden Mas Riyanta kacepeng tanganipun ingkang tengen.lajeng Raden Mas Riyanta niku kenalan kalih lare estri nanging lare estri wau mboten wangsuli. Sing sebenere jenenge niku Raden Ajeng Srini. Banjur teng griya,Raden Ajeng Srini niku cerita kaliyan Ramanepun ingkang Asmanipun Kyai Pramayoga ngenani bab ketemune lare jaler ing alun-alun wau. Raden Ayu Natasewaya niku nesu amargi Raden Mas Riyanta meniko dereng kondur. Raden Ajeng Marsam niku didawuhi dening Raden Ayu Natasewaya kangge sanjang kalih Raden Mas Riyanta kenang apa kok jane kala wingi wangsulepun dangu, Raden Mas Riyanta pun wangsuli. Raden Mas Riyanta niku atine penasaran kalih lare putri sing dak wingi kae ketemu nang alun-alun. Raden Ayu Natasewaya niku kepengen jodohna Raden Mas Riyanta kalih putrinipun Kyai Dipati nangging Raden Mas Riyanta niku mboten purun amargi Raden Mas Riyanta niku sampun katresnan kalih lare putri sing ketemu nang alun alun kae. Banjur Raden Mas Riyanta niku lunga saking griyanipun.Lare estri niku asmanipun Raden Ajeng Srini. Kaluarganepun Raden Mas Riyanta niku kaget amargi Raden Mas Riyanta niku nekat banget tindhak saking griya. Cekak cariyos Raden Srini badhe dijodohake kaliyan jejaka saking Rembang. Karana kuciwa kaliyan bab menika, lajeng Raden Mas damel gambar ingkang gambaripun Raden Srini. Ibu Raden Mas lajeng tindak ing dalemipun kyai Pramayoga, kagem pirsa babagan jejodohan sakmenika. Ananging kabar-kabar sakmenika boten leres. Lajeng ibu Raden Mas nglamar Raden Srini kagem didadosaken mantu Lare estri sing arep dijodohake kalihan Raden Mas Riyanta menika lare sing disenengi yaiku Raden Ajeng Srini. Pungkasan ing cerita iki Raden Mas Riyanta kaliyan Raden Ajeng srini akhire nikah.
Unsur Estetika : A. Sarana Cerita 1. Tema Tema wonten ing Serat Rijanta inggih menika kisah katresnan lan caritane pun uripe Raden Mas Riyanta. 2. Setting · Latar wektu : Siang (kala Raden Mas Riyanta niku badhe katemuan kalih mitranipun ) Dalu ( ing ngriku kala raden Mas Riyanta dereng wangsul saking alun-alun)
· Latar suasana : bunggah ( amargi Raden Mas Riyanta niku nikah kaliyan Raden Ajeng Srini) Duka ( kala Raden Mas Riyanta niku mangertos ananging Raden Ajeng Srini badhe dipun lamar saking rembang) ajrih (ing ngriku raden Mas Riyanta niku bakal atur wangsulan, yen ibu sida rawuh ing pasanggrahan andangu bab gelemku rabi, karan tuturku menyang Sam)
Latar panggenan : Ing Gadrih ( Raden Ayu Natasewaya lenggahan wonten ing gadrih wetan) Dalem Tamansari (ing ngriku Kyai Pramayoga kondur ing dalem taman sari) Dalem pasanggrahan (Raden Ajeng Marsam taksih sare ing ngriku) Gadrih Wetan (Raden Mas Riyanta lenggahan piyambakan ing ngriku) alun-alun (enggalipun lare kakalih lajeng sami mangkat dhateng ing alun-alun.
3. Tokoh a. Raden Mas Rijanta b. Raden Ayu Natasewaya c. Paman Tandhawijaya d. Raden Ajeng Marsam e. Raden Ajeng Srini f. Raden Mas Duryat g. Kyai Pramayoga h. Garwanepun Kyai Pramayoga
4. Watak a. Raden Mas Rijanta : pinter, sabar,tanggung jawab,isinan,gelem prihatin. b. Raden Ayu Natasewaya : gadah sifat keibuan,penyayang. c. Raden Ajeng Marsam : penurut, apik atine. d. Raden Ajeng Srini : manutan. e. Raden Mas Duryat : angel,aneh. f. Kyai Pramayoga : wibawa. 5. Sudut Pandhang Sudut pandang wonten ing Serat Rijanta inggih menika kawiwitan wonten ing basanipun ngagem basa krama inggil. 6. Alur Aluripun majeng amarga caritane iku urut.
B. Fakta Cerita 1. Judul : Serat rijanta 2. Amanat : jodoh iku ora usah diluruh,menawa jodoh yo mengko marani dhewek
Wonten Serat Riyanta punika kacarios menawi ing nagari Surakarta wonten priyantun luhur, asmanipun pangeran Notosewojo. Pangeran punika gadhah putra naminipun raden mas Rijanto. Wiwit raden mas Rijanto umur enem taun, dheweke ditinggal seda kaliyan ramanipun. Lajeng namung dirawat kaliyan ibunipun. Dados, raden mas Rijanto sanget dipun tresnani dening ibunipun. Menawi sampun umur pitung taun, raden mas Rijanto di pindah wonten ing Semarang. Wonten Semarang punika raden mas Rijanto ndherek pamanipun, asmanipun raden mas Tondowidjojo. Woten mriku, raden mas Rijanto kadidik dados jejaka ingkang bagus polah tingkahipun. Ibunipun remen sanget menawi gadhah anak tunggal ingkang bagus rupanipun kaliyan polahipun, dados ibunipun nuruti sakkabehanipun katurutane raden mas Rijanto. Ngantos umur kalih dasa, raden mas Rijanto dereng gadhah estri ingkang ditresnani. Mula, ibunipan tansah was-was. Banjur ibunipun ngengken raden mas Rijanto kangge golek tiyang estri kangge didadosaken bojonipun. Nanging raden mas Rijanto dereng purun, banjur ngulur-ulur waktu kaliyan ngendika menawi dereng wonten tiyang estri ingkang ditresnani. Raden mas Rijanto tasih kepengin golek pengalaman kangge kauripan punika. Kala semanten, nuju ing wanci serap surya raden mas kaliyan raden mas durjat, inggih mitranipun katemuan. Raden mas Durjat ngajak raden mas Rjanto kangge tindak dateng ngalun-alun ningali kumidi Hradu. Wonten mriku malah kebakaran wong-wong pada playon kangge nylametaken awake dhewe-dhewe. Nalika badhe kandur, raden mas ditabrak kaliyan lare estri ingkang umuripun kinten kawan welas taun. Lare punika nangis sarwi sasarubat ngupadosi tiyang sepuhipun menawi katalingsut.amargi melas, raden mas Rijanto banjur ngeteraken wangsul. Nalika badhe diteraken wangsul bocah wau malah ngilang, amargi sampun ketemu kaliyan tiyang sepuhipun. Nanging raden mas Rijanto dereng ngertos namanipun bacah wau. Raden mas Rijanto tresna kaliyan estri punika. Saking kumidi, raden mas Rijanto banjur wangsul dateng dalemipun. Wonten dalem, ibunipun malah badhe njodhoaken raden mas Rijanto. Amargi boten purun bab jejodhohan punika, raden mas Rijanto banjur tindak menyang Boyolali. Menawi sampun radi adhem, raden mas Rijanto banjur wangsul wonten dalemipun. Akhiripun, raden mas Rijanto ketemu kaliyan tiyang estri ingkang wonten ing kumidi. Inggih punika raden ajeng Srini. Raden ajeng Srini punika putrinipun kyai Pamrayoga, ingkang uwakipun raden mas Rijanto. Raden mas Rijanto remen sanget kaliyan raden ajeng Srini, nanging raden mas Rijanto boten wani ngomong. Lajeng, raden ajeng Srini badhe di jodhoaken kaliyan jaler saking Rembang. Amargi kuciwo kaliyan bab punika, raden mas Rijanto lajeng ndamel lukisan gambaripun raden ajeng Srini. Ibunipun raden mas Rijanto banjur tindak dateng wonten ing dalemipun kyai Pramayoga, menawi badhe tanglet bab perjodhohan punika. Nanging ulem-ulem punika boten leres. Lajeng ibunipun raden mas Rijanto banjur nembung raden ajeng srini kangge didadosaken menantu. Raden mas Rijanto kaliyan raden ajeng Srini mantenan.
SARANA CERITA A. TOKOH Tokoh ing cerita serat riyanta yaiku :
1. Pangeran Notosewojo 2. Raden aMas Riyanta 3. Raden Mas Tondowidjojo 4. Raden Ayu Natasewaya 5. Raden Mas Durjat 6. Raden Ajeng Srini 7. Kyai Pamrayoga
B. WATAK
Watak para tokoh ing cerita serat riyanta
• Pangeran Notosewojo lan Kyai Pamrayoga watakipun sae atinipun • Raden Mas Riyanta watakipun sae tinggkahipun • Raden Mas Tondowidjojo watakipun saget didik wong ingkang sae polah tingkahipun • Raden Durjat watakipun setia lan sayang karo konco • Raden ajeng Srini watakipun peduli karo wong sing wis tuo • Raden Ayu Natasewaya watakipun seneng merhatekne marang anak-anak
C. ALUR
Akhiripun, raden mas Riyanta ketemu kaliyan tiyang estri ingkang wonten ing kumidi. Inggih punika raden ajeng Srini. Raden ajeng Srini punika putrinipun kyai Pamrayoga, ingkang uwakipun raden mas Riyanta. Raden mas Riyanta remen sanget kaliyan raden ajeng Srini, nanging raden mas Riyanta boten wani ngomong. Lajeng, raden ajeng Srini badhe di jodhoaken kaliyan jaler saking Rembang. Amargi kuciwo kaliyan bab punika, raden mas Riyanta lajeng ndamel lukisan gambaripun raden ajeng Srini.
D. SETTING
Wonten Serat Riyanta punika kacarios menawi ing nagari Surakarta wonten priyantun luhur, asmanipun pangeran Notosewojo. Raden mas Durjat ngajak raden mas Rjanto kangge tindak dateng ngalun-alun ningali kumidi Hradu. raden mas Rijanto banjur tindak menyang Boyolali. Menawi sampun radi adhem, raden mas Rijanto banjur wangsul wonten dalemipun.
E. SUDUT PANDANG
Kala semanten, nuju ing wanci serap surya raden mas kaliyan raden mas durjat, inggih mitranipun katemuan. Saking kumidi, raden mas Rijanto banjur wangsul dateng dalemipun. Wonten dalem, ibunipun malah badhe njodhoaken raden mas Rijanto. Amargi boten purun bab jejodhohan punika, raden mas Rijanto banjur tindak menyang Boyolali.
F. PILIHAN BAHASA
Kacariyos ing Serat riyanta ingkang di pilih yaiku ngunakake bahasa karma inggil, “Kala semanten, nuju ing wanci serap surya raden mas kaliyan raden mas durjat, inggih mitranipun katemuan. Raden mas Durjat ngajak raden mas Rjanto kangge tindak dateng ngalun-alun ningali kumidi Hradu. Wonten mriku malah kebakaran wong-wong pada playon kangge nylametaken awake dhewe-dhewe. Nalika badhe kandur, raden mas ditabrak kaliyan lare estri ingkang umuripun kinten kawan welas taun. Lare punika nangis sarwi sasarubat ngupadosi tiyang sepuhipun menawi katalingsut.amargi melas, raden mas Rijanto banjur ngeteraken wangsul. Nalika badhe diteraken wangsul bocah wau malah ngilang, amargi sampun ketemu kaliyan tiyang sepuhipun.”
G. TEMA
Tema ing kacariyos Serat Riyanta yaiku, raden mas Rijanto ketemu kaliyan tiyang estri ingkang wonten ing kumidi. Inggih punika raden ajeng Srini. Raden ajeng Srini punika putrinipun kyai Pamrayoga, ingkang uwakipun raden mas Rijanto. Raden mas Rijanto remen sanget kaliyan raden ajeng Srini, nanging raden mas Rijanto boten wani ngomong. Lajeng, raden ajeng Srini badhe di jodhoaken kaliyan jaler saking Rembang.
H. IDE CERITA
Wonten ing cariyos Serat Riyanta punika kacariyos penguripan ingkang sae lan panguripan sing mandiri,selama di tinggal mati bapak e. dados wong sing saget sederhana.
2. FAKTA
AMANAH Wonten ing cariyos Serat Riyanta punika ngajaraken dados tiang ingkang sae tingkah lakunipun lan watakipun.
NAMA : ANA SHOFIANA NIM : 2611411020 PRODI : SASTRA JAWA
SERAT RIYANTA Wonten Serat Riyanta punika kacarios menawi ing nagari Surakarta wonten priyantun luhur, asmanipun pangeran Notosewojo. Pangeran punika gadhah putra naminipun raden mas Rijanto. Wiwit raden mas Rijanto umur enem taun, dheweke ditinggal seda kaliyan ramanipun. Lajeng namung dirawat kaliyan ibunipun. Dados, raden mas Rijanto sanget dipun tresnani dening ibunipun. Menawi sampun umur pitung taun, raden mas Rijanto di pindah wonten ing Semarang. Wonten Semarang punika raden mas Rijanto ndherek pamanipun, asmanipun raden mas Tondowidjojo. Woten mriku, raden mas Rijanto kadidik dados jejaka ingkang bagus polah tingkahipun. Ibunipun remen sanget menawi gadhah anak tunggal ingkang bagus rupanipun kaliyan polahipun, dados ibunipun nuruti sakkabehanipun katurutane raden mas Rijanto. Ngantos umur kalih dasa, raden mas Rijanto dereng gadhah estri ingkang ditresnani. Mula, ibunipan tansah was-was. Banjur ibunipun ngengken raden mas Rijanto kangge golek tiyang estri kangge didadosaken bojonipun. Nanging raden mas Rijanto dereng purun, banjur ngulur-ulur waktu kaliyan ngendika menawi dereng wonten tiyang estri ingkang ditresnani. Raden mas Rijanto tasih kepengin golek pengalaman kangge kauripan punika. Kala semanten, nuju ing wanci serap surya raden mas kaliyan raden mas durjat, inggih mitranipun katemuan. Raden mas Durjat ngajak raden mas Rjanto kangge tindak dateng ngalun-alun ningali kumidi Hradu. Wonten mriku malah kebakaran wong-wong pada playon kangge nylametaken awake dhewe-dhewe. Nalika badhe kandur, raden mas ditabrak kaliyan lare estri ingkang umuripun kinten kawan welas taun. Lare punika nangis sarwi sasarubat ngupadosi tiyang sepuhipun menawi katalingsut.amargi melas, raden mas Rijanto banjur ngeteraken wangsul. Nalika badhe diteraken wangsul bocah wau malah ngilang, amargi sampun ketemu kaliyan tiyang sepuhipun. Nanging raden mas Rijanto dereng ngertos namanipun bacah wau. Raden mas Rijanto tresna kaliyan estri punika. Saking kumidi, raden mas Rijanto banjur wangsul dateng dalemipun. Wonten dalem, ibunipun malah badhe njodhoaken raden mas Rijanto. Amargi boten purun bab jejodhohan punika, raden mas Rijanto banjur tindak menyang Boyolali. Menawi sampun radi adhem, raden mas Rijanto banjur wangsul wonten dalemipun. Akhiripun, raden mas Rijanto ketemu kaliyan tiyang estri ingkang wonten ing kumidi. Inggih punika raden ajeng Srini. Raden ajeng Srini punika putrinipun kyai Pamrayoga, ingkang uwakipun raden mas Rijanto. Raden mas Rijanto remen sanget kaliyan raden ajeng Srini, nanging raden mas Rijanto boten wani ngomong. Lajeng, raden ajeng Srini badhe di jodhoaken
kaliyan jaler saking Rembang. Amargi kuciwo kaliyan bab punika, raden mas Rijanto lajeng ndamel lukisan gambaripun raden ajeng Srini. Ibunipun raden mas Rijanto banjur tindak dateng wonten ing dalemipun kyai Pramayoga, menawi badhe tanglet bab perjodhohan punika. Nanging ulem-ulem punika boten leres. Lajeng ibunipun raden mas Rijanto banjur nembung raden ajeng srini kangge didadosaken menantu. Raden mas Rijanto kaliyan raden ajeng Srini mantenan.
SARANA CERITA A. TOKOH Tokoh wonten ing serat riyanta yaiku :
1. Pangeran Notosewojo 2. Raden aMas Riyanta 3. Raden Mas Tondowidjojo 4. Raden Ayu Natasewaya 5. Raden Mas Durjat 6. Raden Ajeng Srini 7. Kyai Pamrayoga
B. WATAK
Watakipun para tokoh wonten ing cerita serat riyanta
Pangeran Notosewojo lan Kyai Pamrayoga watakipun sae banget atinipun Raden Mas Riyanta watakipun sae sekabehane Raden Mas Tondowidjojo watakipun saget ndidik marang bocah Raden Durjat watakipun setia lan peduli marang konco Raden ajeng Srini watakipun peduli marang wong tua Raden Ayu Natasewaya watakipun seneng merhatekne marang anak-anak
C. ALUR Alur wonten Serat Riyanta punika campuran
D. SETTING
Wonten ing Serat Riyanta punika setting utawi latar inggih punika: Latar panggonan (latar tempat) wonten ing kuta surakarta, semarang, boyolali, tamansari,lsp
Latar wektu/ kala (latar waktu) esuk, awan , surup, wengi , lsp. Latar kahanan seneng, sedih, bungah , haru, kucewa, nelangsa, prasoja, ndapuk dados setunggal.
E. SUDUT PANDANG Wonten ing Serat Riyanta punika migunaake Sudut pandang orang pertama, inggih punika Raden Mas Riyanta.
F. PILIHAN BAHASA Basa ingkang dipunginakaken wonten ing novel niki inggih menika ngoko alus ( ngoko ingkang ginakaken tembung ngoko, krama inggil lan tembung netral)
G. TEMA Temane wonten Serat Riyanta inggih punika Katresanan maring Raden Ajeng Srini.
H. IDE CERITA Wonten ing cariyos Serat Riyanta punika kacariyos penguripan ingkang sae lan panguripan sing mandiri,selama di tinggal mati bapak e. dados wong sing saget sederhana.
2. FAKTA Amanah Wonten ing cariyos Serat Riyanta punika ngajaraken dados tiang ingkang sae tingkah lakunipun lan watakipun. Judul utawi irah-irahan “Serar Rijanta” ingkang dipunangget dening R.B.Soelardi.
Penekan Wonten ing novel “ Serat Rijanta” , pengarang ( R.B. Soelardi) nekanke ceriosipun wonten ing perkawis kabudayan lan sistem masyarakat ing kala mbiyen, jajaka ingkang sampun cukup umur tansah di uber-uber dening tiang sepuhe supaya purun rabi. Tema : Novel Serat Rijanta bagian “Dados Penggalihan”
Serat Riyanta punika kacarios menawi ing nagari Surakarta wonten salah sijining priyantun luhur, asmanipun niku pangeran Natasewaya. Pangeran punika kagungan putra naminipun Raden Mas Riyanta namung satunggal jaler sekalangkung mursid. Awit Raden Mas Riyanta umur enem taun, dheweke ditinggal seda kaliyan ramanipun. Lajeng namung dirawat kaliyan ibunipun. Dados Raden Mas Riyanta sanget dipun tresnani dening ibunipun. Menawi sampun umur pitung taun, Raden Mas Riyanta di pindah wonten ing Semarang. Wonten Semarang punika raden mas Riyanta ndherek pamanipun, asmanipun Raden Mas Tondowidjojo. Woten mriku, Raden Mas Riyanta kadidik dados jejaka ingkang bagus polah tingkahipun. Ibunipun remen sanget menawi gadhah anak tunggal ingkang bagus rupanipun kaliyan polahipun, dados ibunipun nuruti sakkabehanipun katurutane Raden Mas Riyanta.
Ngantos umur kalih dasa, Raden Mas Riyanta dereng gadhah estri ingkang ditresnani. Mula, ibunipan tansah was-was. Banjur ibunipun ngengken Raden Mas Riyanta kangge golek tiyang estri kangge didadosaken bojonipun. Nanging Raden Mas Riyanta dereng purun, banjur ngulur-ulur waktu kaliyan ngendika menawi dereng wonten tiyang estri ingkang ditresnani. Raden mas Riyanta tasih kepengin golek pengalaman kangge kauripan punika. Kala semanten, nuju ing wanci serap surya raden mas kaliyan raden mas durjat, inggih mitranipun katemuan. Raden mas Durjat ngajak raden mas Rjanto kangge tindak dateng ngalun-alun ningali kumidi Hradu. Wonten mriku malah kebarakaran wong-wong pada playon kangge nylametaken awake dhewe-dhewe. Nalika badhe kandur, raden mas ditabrak kaliyan lare estri ingkang umuripun kinten kawan welas taun. Lare punika nangis sarwi sasarubat ngupadosi tiyang sepuhipun menawi katalingsut.amargi melas, raden mas Riyanta banjur ngeteraken wangsul. Nalika badhe diteraken wangsul bocah wau malah ngilang, amargi sampun ketemu kaliyan tiyang sepuhipun. Nanging raden mas Riyanta dereng ngertos namanipun bacah wau. Jalaran saka kejadian punika Raden mas Riyanta tresna kaliyan estri punika.
Saking kumidi, Raden Mas Riyanta banjur wangsul dateng dalemipun. Wonten dalem, ibunipun malah badhe njodhoaken raden mas Riyanta. Amargi boten purun bab jejodhohan punika, raden mas Riyanta banjur tindak menyang Boyolali. Menawi sampun radi adhem, raden mas Riyanta banjur wangsul wonten dalemipun.wonten ing dalem Raden mas Riyanta damel lukisan ingkang ngambarake tiyang estri ingkan dipun idam-idam ake kalian raden mas Riyanta,ibunipun madosi lukisan punika lan taken kaliyan raden mas Riyanta.
Akhiripun, raden mas Riyanta ketemu kaliyan tiyang estri ingkang wonten ing kumidi. Inggih punika raden ajeng Srini. Raden ajeng Srini punika putrinipun kyai Pamrayoga, ingkang uwakipun raden mas Riyanta. Raden mas Riyanta remen sanget kaliyan raden ajeng Srini, nanging raden mas Riyanta boten wani ngomong. Lajeng, raden ajeng Srini badhe di jodhoaken kaliyan jaler saking Rembang. Amargi kuciwo kaliyan bab punika, raden mas Riyanta lajeng ndamel lukisan gambaripun raden ajeng Srini.
Ibunipun raden mas Riyanta banjur tindak dateng wonten ing dalemipun kyai Pramayoga, menawi badhe tanglet bab perjodhohan punika. Nanging ulem-ulem punika boten leres. Lajeng ibunipun raden mas Riyanta banjur nembung raden ajeng srini kangge didadosaken menantu. Raden mas Riyanta kaliyan raden ajeng Srini mantenan wonten ing dalem Taman sari lan dados keluarga ingkang bingah-bingah.
SARANA CERITA A. TOKOH Wonten ingkang serat rijanta menika tokohipun inggih punika : a) Raden Natasewya b) Raden Mas Riyanta c) Raden Mas Tondowidjoyo d) Raden Mas Drajat e) Raden Ajeng Srini f) Kyai Pamaryoga g) ibu saking Raden Mas Riyanta ananging wonten cariyos menika asmanipun mboten kasebat.
B. WATAK / PERWATAKAN Perwatakan wonten serat rijanta punika katah sanget awujudipun inggih menika : a) Raden Natasewya : Bijaksana lan dados Priyantun luh b) Raden Mas Riyanta : Sae ingkang tumindak, pinter ananging isinan c) Raden Mas Tondowidjoyo : Saged dipun contoh tumindakipun d) Raden Mas Drajat : Sae lan pinter e) Raden Ajeng Srini : Tumindak ipun sae lan ayu f) Kyai Pamaryoga : Bijaksana lan sae
C. ALUR Alur wonten serat punikan kangge alur maju, amargi cariyos punika jelas runtutanipun lan panggambaranipun sae lan urut.
D. SUDUT PANDANG Sudut pandang ingkang dipun angge wonten ing Serat Rijanta punika sudut pandang orang ketiga(telu),amargi dibuktiaken ingkang mboten terlibat pengarang wonten cariyos punika.
E. Setting a. Latar wektu : sonten (kacariyos, anuju satinggiling wanci sonten) Siang (kala semanten anuju ing wanci serap surya, Raden Mas Riyanta katamuan mitranipun)
b. Latar suasana : bingung (ing ngriku Raden Ayu Natasewaya lajeng anglairaken ingkang dados kembanging panggalihioun, jakara Raden Mas sampun tigang dinten boten katingal sowan) duka (yen mangkono kuwih becik saiki kowe nusulo menyang ing pesanggrahan, api-apia yen mentas daksrengeni, aja tutur dakkongkon, mungguh perlune) lucu (Raden Ajeng sumambung : “Dipunwewahi kalih prakawis malih saya prayogi : sing adhine kana iya seneng menyang adhine kene, sing adhine kene iya seneng kambi adhine kana, nek wis gek gek bature, gek tanggane-tanggane sisan”) ajrih (dhuh, kepriye bakal atur wangsulanku, yen ibu sida rawuh ing pasanggrahan andangu bab gelemku rabi, karan tuturku menyang Sam)
c. Latar panggenan : gadri (Raden Ayu Natasewaya lenggahan wonten ing gadri wetan) Ing taman (Raden Mas nuju ameng-ameng wonten ing patamanan, mirsani tetaneman tuwin sekar-sekar ingkang sakalangkung sae-sae mawarni-warni) alun-alun (enggalipun lare kakalih lajeng sami mangkat dhateng ing alun-alun)
Wonten Serat Riyanta punika kacarios menawi ing nagari Surakarta wonten priyantun luhur, asmanipun pangeran Notosewojo. Pangeran punika gadhah putra naminipun raden mas Riyanta. Wiwit raden mas Riyanta umur enem taun, dheweke ditinggal seda kaliyan ramanipun. Lajeng namung dirawat kaliyan ibunipun. Dados, raden mas Riyanta sanget dipun tresnani dening ibunipun.
Menawi sampun umur pitung taun, raden mas Riyanta di pindah wonten ing Semarang. Wonten Semarang punika raden mas Riyanta ndherek pamanipun, asmanipun raden mas Tondowidjojo. Woten mriku, raden mas Riyanta kadidik dados jejaka ingkang bagus polah tingkahipun. Ibunipun remen sanget menawi gadhah anak tunggal ingkang bagus rupanipun kaliyan polahipun, dados ibunipun nuruti sakkabehanipun katurutane raden mas Riyanta.
Ngantos umur kalih dasa, raden mas Riyanta dereng gadhah estri ingkang ditresnani. Mula, ibunipan tansah was-was. Banjur ibunipun ngengken raden mas Riyanta kangge golek tiyang estri kangge didadosaken bojonipun. Nanging raden mas Riyanta dereng purun, banjur ngulur-ulur waktu kaliyan ngendika menawi dereng wonten tiyang estri ingkang ditresnani. Raden mas Riyanta tasih kepengin golek pengalaman kangge kauripan punika.
Kala semanten, nuju ing wanci serap surya raden mas kaliyan raden mas durjat, inggih mitranipun katemuan. Raden mas Durjat ngajak raden mas Rjanto kangge tindak dateng ngalun-alun ningali kumidi Hradu. Wonten mriku malah kebarakaran wong-wong pada playon kangge nylametaken awake dhewe-dhewe. Nalika badhe kandur, raden mas ditabrak kaliyan lare estri ingkang umuripun kinten kawan welas taun. Lare punika nangis sarwi sasarubat ngupadosi tiyang sepuhipun menawi katalingsut.amargi melas, raden mas Riyanta banjur ngeteraken wangsul. Nalika badhe diteraken wangsul bocah wau malah ngilang, amargi sampun ketemu kaliyan tiyang sepuhipun. Nanging raden mas Riyanta dereng ngertos namanipun bacah wau. Raden mas Riyanta tresna kaliyan estri punika.
Saking kumidi, raden mas Riyanta banjur wangsul dateng dalemipun. Wonten dalem, ibunipun malah badhe njodhoaken raden mas Riyanta. Amargi boten purun bab jejodhohan punika, raden mas Riyanta banjur tindak menyang Boyolali. Menawi sampun radi adhem, raden mas Riyanta banjur wangsul wonten dalemipun.
Akhiripun, raden mas Riyanta ketemu kaliyan tiyang estri ingkang wonten ing kumidi. Inggih punika raden ajeng Srini. Raden ajeng Srini punika putrinipun kyai Pamrayoga, ingkang uwakipun raden mas Riyanta. Raden mas Riyanta remen sanget kaliyan raden ajeng Srini, nanging raden mas Riyanta boten wani ngomong. Lajeng, raden ajeng Srini badhe di jodhoaken kaliyan jaler saking Rembang. Amargi kuciwo kaliyan bab punika, raden mas Riyanta lajeng ndamel lukisan gambaripun raden ajeng Srini.
Ibunipun raden mas Riyanta banjur tindak dateng wonten ing dalemipun kyai Pramayoga, menawi badhe tanglet bab perjodhohan punika. Nanging ulem-ulem punika boten leres. Lajeng ibunipun raden mas Riyanta banjur nembung raden ajeng srini kangge didadosaken menantu. Raden mas Riyanta kaliyan raden ajeng Srini mantenan.
2. Sarana cerita Alur : wonten serat Riyanta punika ngginakake alur maju, ing kana nyariosake wiwit miyose Raden Mas Riyanta nganti kepaggih kalian Raden Ajeng srini. Setting : Papan ing serat Riyanta punika wonten ing sak jerone dalem Natasewyan Surakarta. Kanthi suasana bingung,mangkel ing tyasipun Raden Ayu lan dadi bungahe Raden Mas Riyanta kang kepanggih kaliyan Rasen Ajeng Srini. Wonten ing komidhi hradu alun – alun kang ora karuan ramene karana kacilakaan lampu tengah kan niba sak jerone acara. Lan ugi ing dalem Tamansari kanthi suasana kang mbingahna ati amarga Kyi Pramayoga bebesan kalian Raden Ayu. Tokoh dan penokohan/watak Raden Mas Riyanta, menika priyantun ingkang bagus rupa tur luhur budine. Raden Ajeng Srini, menika putri ingkag endah sekabehane. Raden Ajeng Masram, menika putri ingkang cerdas, sabar lan manut. Raden Ayu, menika piyantun sepuh ingkang welas asih. Kyai Pramayoga, menika piyantun ingkang panjang pikire. Sudut pandang : sudut pandang wonten serat Riyanta punika sudut pandang piyantun ingkang kaping tiga, punika dipun buktekaken kalian mboten wontenipun penganggit wonten salebeting cariyos, tetengeranipun ngagem asma ingkang jelas kados “ Raden Mas Riyanta “
Ing nagari surakarta wonten satunggaling priyantun luhur, asmanipun Pangeran Natasewaya. Kagungan satunggal putra jaler ingkang asmanipun Raden Mas Riyanta wiwit umur 6 tahun lajeng ketilar rama. Sampun umur 7 tahun Raden Mas Riyanta lajeng kasakolahaken wonten Semarang tumut ingkang paman nama Tandhawijaya. Wondene dados kesenenganipun inggih punika anggambar mawi pulas, cet, tuwin sanes – sanesipun. Enggalipun sareng umur kawan welas taun Raden Mas Riyanta lajeng wangsul dhateng ing Surakarta malih. Raden Mas Riyanta sampun wanci jajaka, kala samanten lajeng remen anggulung kekendelanipun. Kathah putri ingkang kasmaran datheng Raden Mas Riyanta. Ngantos sawijining dinten Raden Mas wonten ing alun-alun, wonten kobongan, tyang-tyang peplayon. Raden Mas Riyanta kepanggih estri. Putri menika nangis madosi tyang sepuhipun ingkang ical. Amargi mesake, Raden Mas ngeterake tyang menika wangsul. Ananging, Raden Mas dereng mangertos asmanipun putri sakmenika. Raden Mas lajeng tresna kaliyan putri menika. Sesampun kedadosan sakmenika, Raden Mas wangsul wonten ing daleme. Raden Mas sampun di jodohaken. Amargi Raden Mas mboten purun jejodohan, Raden Mas tindak ing Boyolali. Lan menawi sampun lega, Raden Mas nembe wangsul ing daleme. Raden Mas kapanggih kaliyan putri ingkang panggih nalika kedadosan kobongan sakmenika. Nama putri punika inggih menika Raden Ajeng Srini. Raden Ajeng Srini sakmenika putra kyai Pramayoga. Raden Mas remen sanget kaliyan Raden Srini, ananging Raden Mas mboten wantun maturake. Raden Srini dijodohake kaliyan jajaka saking Rembang. Amargi kuciwa, lajeng Raden Mas Riyanta damel gambaripun Raden Srini. Ibu Raden Mas lajeng tindak ing dalemipun kyai Pramayoga, kagem pirsa babagan jejodohan sakmenika. Lajeng ibu Raden Mas nglamar Raden Srini kagem didadosaken mantu. Wekdal menika Tamansari sampun dipunresiki. Sampun dumugi ing dinten dauphing penganten ing Pramayogan. Raden Ajeng Srini kepencut datheng Raden Mas Riyanta. Khatah pengalamanipun, sedaya sami bingah – bingah. Nanging Raden Mas Riyanta raosing panggalih sanget sedihipun, amargi mboten jenak lenggahan kaliyan para putri. Sanalika Raden Mas Riyanta kaget enggal mlebet ing gedong pasarean kaliyan gugup, Raden Ajeng Srini sampun mapan sare amujung.
Sarana Cerita 1.Tema Tema wonten Serat Riyanta inggih punika kasih sayang kaliyan kasmaran.
2.Setting a)Latar wektu : Enjing Siang Sonten Ndalu
b)Latar panggenan : Surakarta (ing nagari Surakarta wonten satunggaling priyantun Luhur) Semarang (Raden Mas Riyanta lajeng kasakolahaken wonten Semarang tumut ingkang paman nama Tandhawijaya ) Gadri wetan (Raden Ayu Natasewaya lenggahan wonten ing gadri wetan) Alun – alun (Raden Mas Duryat dhateng ing ngriku perlu badhe ngajak Raden Mas Riyanta dhateng ing alun – alun ningali Komidhi Hindu) Tamansari (wiwit kala samanten ing dalem Tamansari sampun wiwit dipunresiki sarta dipundadosi)
3.Tokoh a)Raden Mas Riyanta b)Raden Ayu Natasewaya c)Paman Tandhawijaya d)Raden Ajeng Marsam e)Raden Ajeng Srini f)Raden Mas Duryat
Novel Serat Rijanta punika kacarios menawi ing nagari Surakarta wonten priyantun luhur, asmanipun pangeran Notosewojo. Pangeran punika gadhah putra naminipun raden mas Riyanta. Wiwit raden mas Riyanta umur enem taun, dheweke ditinggal seda kaliyan ramanipun. Lajeng namung dirawat kaliyan ibunipun. Dados, raden mas Riyanta sanget dipun tresnani dening ibunipun.
Menawi sampun umur pitung taun, raden mas Riyanta di pindah wonten ing Semarang. Wonten Semarang punika raden mas Riyanta ndherek pamanipun, asmanipun raden mas Tondowidjojo. Woten mriku, raden mas Riyanta kadidik dados jejaka ingkang sae polah tingkahipun. Ibunipun remen sanget menawi gadhah anak tunggal ingkang bagus rupanipun kaliyan polahipun, pramila ibunipun nuruti sakkabehane katutur raden mas Riyanta.
Ngantos umur kalih dasa, raden mas Riyanta dereng gadhah estri ingkang ditresnani. Mula, ibunipun tansah was-was. Banjur ibunipun ngengken raden mas Riyanta kangge golek tiyang estri kangge didadosaken bojonipun. Nanging raden mas Riyanta dereng purun, banjur ngulur-ulur waktu kaliyan ngendika menawi dereng wonten tiyang estri ingkang ditresnani. Raden mas Riyanta tasih kepengin golek pengalaman kangge kauripan punika.
Kala semanten, nuju ing wanci serap surya raden mas kaliyan raden mas durjat, inggih mitranipun katemuan. Raden mas Durjat ngajak raden mas Riyanta kangge tindak dateng ngalun-alun ningali kumidi Hradu. Wonten mriku malah kebakaran wong-wong pada playon nylametaken awake dhewe-dhewe. Nalika badhe kandur, raden mas ditabrak kaliyan lare estri ingkang umuripun kinten kawan welas taun. Lare punika nangis sarwi sasarubat ngupadosi tiyang sepuhipun menawi katalingsut. Amargi melas, raden mas Riyanta banjur ngeteraken wangsul. Nalika badhe diteraken wangsul bocah wau malah ngilang, amargi sampun ketemu kaliyan tiyang sepuhipun. Nanging raden mas Riyanta dereng ngertos namanipun bocah wau. Raden mas Riyanta tresna kaliyan estri punika.
Saking kumidi, raden mas Riyanta banjur wangsul dateng dalemipun. Wonten dalem, ibunipun malah badhe njodhoaken raden mas Riyanta. Amargi boten purun bab jejodhohan punika, raden mas Riyanta banjur tindak menyang Boyolali. Menawi sampun radi adhem, raden mas Riyanta banjur wangsul wonten dalemipun.
Pungkasanipun, raden mas Riyanta kepanggih kaliyan tiyang estri ingkang wonten ing kumidi. Inggih punika raden ajeng Srini. Raden ajeng Srini punika putrinipun kyai Pramayoga, ingkang uwakipun raden mas Riyanta. Raden mas Riyanta remen sanget kaliyan raden ajeng Srini, nanging raden mas Riyanta boten wani ngomong. Lajeng, raden ajeng Srini badhe dijodhoaken kaliyan jaler saking Rembang. Amargi kuciwo kaliyan bab punika, raden mas Riyanta lajeng ndamel lukisan gambaripun raden ajeng Srini. Ibunipun raden mas Riyanta amirsani gambaripun raden ajeng Srini damelanipun raden mas Riyanta Sareng mirsan gambar wau Ibunipun raden mas Riyanta banjur tindak dateng wonten ing dalemipun kyai Pramayoga, menawi badhe tanglet bab perjodhohan punika. Nanging ulem-ulem punika boten leres. Lajeng ibunipun raden mas Riyanta banjur nembung raden ajeng srini kangge didadosaken menantu. Raden mas Riyanta kaliyan raden ajeng Srini mantenan.
A. ALUR Wonten Novel Serat Riyanta punika anggadhahi Alur Maju amargi nyariosaken wiwit raden mas Riyanta lahir kanthi nikah kalih raden ayu Srini. Punika sistematika alur maju carita: • Pengenalan→nyariosaken babagan deskripsi tokoh raden mas Riyanta, buktinipun wonten paragraph sepisan Ing nagari Surakarta wonten priyantun luhur, asmanipun pangeran Notosewojo. Pangeran punika gadhah putra naminipun raden mas Riyanta. Wiwit raden mas Riyanta umur enem taun, dheweke ditinggal seda kaliyan ramanipun. Lajeng namung dirawat kaliyan ibunipun. Dados, raden mas Riyanta sanget dipun tresnani dening ibunipun. Menawi sampun umur pitung taun, raden mas Riyanta di pindah wonten ing Semarang. Wonten Semarang punika raden mas Riyanta ndherek pamanipun, asmanipun raden mas Tondowidjojo. Woten mriku, raden mas Riyanta kadidik dados jejaka ingkang sae polah tingkahipun. Ibunipun remen sanget menawi gadhah anak tunggal ingkang bagus rupanipun kaliyan polahipun, pramila ibunipun nuruti sakkabehane katutur raden mas Riyanta. • Pemunculan konflik Ngantos umur kalih dasa, raden mas Riyanta dereng gadhah estri ingkang ditresnani. Mula, ibunipun tansah was-was. Banjur ibunipun ngengken raden mas Riyanta kangge golek tiyang estri kangge didadosaken bojonipun. Nanging raden mas Riyanta dereng purun, banjur ngulur-ulur waktu kaliyan ngendika menawi dereng wonten tiyang estri ingkang ditresnani. Raden mas Riyanta tasih kepengin golek pengalaman kangge kauripan punika. Kala semanten, nuju ing wanci serap surya raden mas kaliyan raden mas durjat, inggih mitranipun katemuan. Raden mas Durjat ngajak raden mas Riyanta kangge tindak dateng ngalun-alun ningali kumidi Hradu. Wonten mriku malah kebakaran wong-wong pada playon nylametaken awake dhewe-dhewe. Nalika badhe kandur, raden mas ditabrak kaliyan lare estri ingkang umuripun kinten kawan welas taun. Lare punika nangis sarwi sasarubat ngupadosi tiyang sepuhipun menawi katalingsut. Amargi melas, raden mas Riyanta banjur ngeteraken wangsul. Nalika badhe diteraken wangsul bocah wau malah ngilang, amargi sampun ketemu kaliyan tiyang sepuhipun. Nanging raden mas Riyanta dereng ngertos namanipun bocah wau. Raden mas Riyanta tresna kaliyan estri punika. • Peningkatan konflik Wonten dalem, ibunipun malah badhe njodhoaken raden mas Riyanta. Amargi boten purun bab jejodhohan punika, raden mas Riyanta banjur tindak menyang Boyolali. Menawi sampun radi adhem, raden mas Riyanta banjur wangsul wonten dalemipun. Pungkasanipun, raden mas Riyanta kepanggih kaliyan tiyang estri ingkang wonten ing kumidi. Inggih punika raden ajeng Srini. Raden ajeng Srini punika putrinipun kyai Pramayoga, ingkang uwakipun raden mas Riyanta. Raden mas Riyanta remen sanget kaliyan raden ajeng Srini, nanging raden mas Riyanta boten wani ngomong. Lajeng, raden ajeng Srini badhe dijodhoaken kaliyan jaler saking Rembang. • Klimaks Amargi kuciwo kaliyan bab punika, raden mas Riyanta lajeng ndamel lukisan gambaripun raden ajeng Srini. Ibunipun raden mas Riyanta amirsani gambaripun raden ajeng Srini damelanipun raden mas Riyanta • Penyelesaian Sareng mirsan gambar wau Ibunipun raden mas Riyanta banjur tindak dateng wonten ing dalemipun kyai Pramayoga, menawi badhe tanglet bab perjodhohan punika. Nanging ulem-ulem punika boten leres. Lajeng ibunipun raden mas Riyanta banjur nembung raden ajeng srini kangge didadosaken menantu. Raden mas Riyanta kaliyan raden ajeng Srini mantenan.
B. PENOKOHAN (PERWATAKAN) Tokoh wonten novel serat riyanta inggih punika: • Raden mas Riyanta; pinter, kendel, bagus ugi alusing bubuden Pinter: wonten ing Semarang raden mas Riyanta katingal majeng pasionanipun, amargi dhasar remen marsudi kawruh tuwin dhateng sadhengah kagunan. Kendel: raden mas Riyanta remen lalana tindakan ing wanci dalu boten mawi kanthi, anjajah panggenan ingkang sepi-sepi, terkadhang anencem sarira wonten ing lepen-lepen, boten ketang sayah arip asrep sarta katisen, kondur saben sampun wanci byar enjing Alusing bubuden: raden mas Riyanta biyantu raden ajeng Srini nalika wonten bancana. • Raden ajeng Srini; wonten novel punika kacariyos bilih raden ajeng Srini punika boten ngamungaken ayuning warni, nanging ugi katingal ing semu sulistya ing budi tuwin alusing solah bawanipun • Raden ayu Natasewaya; sanget nresnani raden mas Riyanta, raden mas Riyanta tansah dipun uja sakarsa boten nate kecuwan (penuh kasih sayang, overprotective)
C. SETTING (LATTAR) Lattar wonten novel punika kaperang dadi: • Lattar waktu (wayah/wanci) Wayah ingkang kasebat wonten novel, inggih punika: kala rumiyin, kala samanten, kala sapengkeripun, wanci asar, wanci sonten, enjingipun • Lattar tempat (panggonan) Panggonan ingkang kasebat wonten novel, inggih punika: Surakarta, Semarang. Kacarios wonten ing alun-alun ningali komidhi Hindu, raden mas Riyanta kapanggih kalihan raden ajeng Srini. Wonten papan Taman Sari inggih punika dalemipun Dipati Pramayoga, mitranipun raden Ayu Natasewaya ingkang rama. Redi Marapi; setengah wulan raden mas Riyanta anjajah ing guwa-guwa patilasan punika. • Lattar social Kauripan wonten sakiwo tengene raden mas Riyanta junjung dhuwur babagan budi pekerti luhur, sopan santun dhumateng rama ibu uga tulung tinulung dhumateng sasami.
D. SUDUT PANDANG (point of view) Sudut pandang ingkang ginakaken wonten novel, inggih punika sudut pandang ke-3. Amargi pengganggit boten dados tokoh utama wonten carita, panganggit namung nyariosaken tokoh-tokoh. Pramila kangge nyariosaken tokoh, panganggit nyebutaken nama tokoh kayata ‘raden mas Riyanta’, utawa tembung sesulih pratama purusa (pronomina persona III) ‘dheweke’
FARAH NUR AFINI NIM.2611411018 ESTETIKA DALAM KARYA SASTRA 1. FAKTA CERITA
Sinopsis Novel Serat Rijanta Wonten ing salebeting novel menika, dipun ceriyosaken bilih kala rumiyin ing nagari Surakarta wonten satunggaling priyantun luhur, nama pangeran Natasewaya ingkang kagungan putra namung satunggal jaler sakalangkung mursid, nama Raden Mas Riyanta. Wonten ing lelampahan gesangipun Raden Mas Riyanta, panjenenganipun dipun tilar seda ingkang rama wiwit umur nem taun lan namung kaemong ingkang ibu wonten ing dalem Natasewayan. Nalika umur pitung taun, Raden Mas Riyanta dipun pindhah dhateng dalemipun paman ingkang nama Raden Mas Tandhawijaya wonten ing Semarang kagem sekolah nglajengaken studi supados saged majeng pangaosanipun. Ngantos akhiripun sedaya pangangen-angen menika saged kawujud lan Raden Mas Riyanta saestu dados tiyang ingkang anggadhahi unggah-ungguh sae, lan bilih ingkang ibu sanget tresna dhateng panjenenganipun, mangka menapakemawon ingkang dipun suwun dening Raden Mas Riyanta bakal dipun turuti. Nanging, kanthi sedaya kaluwihan ingkang panjenenganipun anggadhahi, wonten satunggal bab ingkang ndamel ibunipun prihatos, yaiku ngantos umur kalih dasa taun, Raden Mas Riyanta dereng nggarwa. Panjenenganipun teksih remen mados pasinaon kagem sangu gesang, lan dereng pepanggihan kaliyan wanita ingkang sreg ing batos ugi. Ngantos wonten ing satunggaling dinten, Raden Mas Riyanta kaliyan kancanipun Raden Mas Duryat tindak dhateng alun- alun kagem mirsani Komidhi Hindhu. Ananging nalika adicara sampun sawetara wekdal dipun mulai, dumadakan kedadean kebakaran gedhe ingkang akhiripun dados asbab Raden Mas Riyanta pepanggihan kaliyan satunggaling wanita ingkang kelangan ramanipun sebab kebakaran mau. Wanita menika ayu pasuryanipun lan ndamel Raden Mas Riyanta rumaos sanget welas asih dhateng panjenenganipun. Bilih kahanan ingkang rancu, Raden Mas Riyanta usada nylametaken wanita mau. Sadawane margi nalika ndherekaken wanita menika wangsul, Raden Mas Riyanta ndangu sinten asma lan alamat ingkang wanita, nanging ingkang wanita malah terus nangis lan mboten mangsuli. Malah wonten wekdal Raden Mas Riyanta pamit sawetara ing toilet, nalika medal pranyata ingkang wanita sampun lolos. Panjenenganipun sampun manggihi tiyang sepuhipun tanpa Raden Mas Riyanta mangertos sinten asma lan alamat ingkang wanita. Akhiripun Raden Mas Riyanta wangsul. Nanging nalika dugi wonten dalem, panjenenganipun pirsa ingkang rayi Raden Ajeng Marsam saweg dipun dukani ingkang ibu bilih mboten saged anjagi Raden Mas Riyanta medal saking dalemipun. Ingkang ibu nggadhahi gegayuhan supados Raden Mas Riyanta enggal-enggal tinantun krama. Lan bilih ngraos kapeksa, akhiripun Raden Mas Riyanta lolos saking dalemipun. Ngantos wonten ing wekdal panjenenganipun lolos, nembe mawon dipun mangertosi menawa wanita ingkang nate dipun biyantu pranyata Raden Ajeng Srini putrinipun Kyai Pramayoga ingkang sadherekipun saking Raden Mas Riyanta piyambak. Sasampunipun mangertos, Raden Mas Riyanta sowan dhateng dalemipun Kyai Pramayoga ingkang pranyata ugi sampun dipun suwun ingkang ibu kagem madosi panjenengaipun wiwit dangu. Dugi wonten ing dalemipun Kyai Pramayoga, Raden Mas Riyanta midhanget menawa ingkang ibu gerah, lan akhiripun panjenenganipun wangsul wonten ing dalem Natasewayan. Wonten ing mrika panjenenganipun pepanggihan malih kaliyan Raden Ajeng Srini ingkang akhiripun wonten ing sawetara wekdal mboten dipun nyana-nyana pranyata dipun jodhokaken kaliyan panjenenganipun Raden Mas Riyanta lan dados garwa ingkang sanget dipun tresnani amargi unggah-ungguh kang luhur sarta ayune pasuryanipun ingkang dipun gadhahi dening Raden Ajeng Srini ingkang sanget cocog kaliyan gegayuhan lan pangangen-angenipun Raden Mas Riyanta.
2.1. Tokoh Saking salebeting novel kanthi irah-irahan Serat Rijanta, saged dipun mangertosi menawa tokoh-tokoh ingkang wonten ing ceriyos inggih menika : • Raden Mas Riyanta. • Raden Ayu Natasewaya/ ingkang ibu saking Raden Mas Riyanta. • Pangeran Natasewaya/ ingkang rama saking Raden Mas Riyanta. • Raden Mas Tandhawijaya/ ingkang paman saking Raden Mas Riyanta. • Raden Ajeng Marsam/ putranipun Raden Mas Tandhawijaya. • Raden Mas Duryat/ mitranipun Raden Mas Riyanta. • Raden Ajeng Srini. • Dipati Pramayoga/ ingkang rama saking Raden Ajeng Srini. • Raden Ayu Pramayoga/ ingkang ibu saking Raden Ajeng Srini. • Raden Ajeng Nestri/ putra angkat saking Dipati Pramayoga. 2.2. Watek Watek menapa dene penokohan wonten ing novel menika saged dipun analisis kanthi tlesih kados ing ngandhap menika : • Raden Mas Riyanta Panjenenganipun anggadhahi unggah-ungguh ingkang luhur, saestunipun inggih manut kaliyan tiyang sepuh nanging merga kahanan tartemtu, andadosaken panjenenganipun kados radi mboten gampil dipun atur. Raden Mas Riyanta ugi nggadhahi watek kasatriya amargi purun tulung tinulung kaliyan tiyang sanes sanadyan dereng tepang, ingkang sanesipun panjenenganipun inggih nggadhahi batos ingkang welas asih, loyal anggenipun memitran, lan saged nuwuhaken karyenak tyasing sasama. • Raden Ayu Natasewaya Ingkang ibu saking Raden Mas Riyanta menika sanget tresnanipun kaliyan ingkang putra, merga panjenenganipun nggadhahi gegayuhan supados ingkang putra remen, ayem, tentrem anggenipun lelampahan wonten ing gesangipun, panjenenganipun nyuwun Raden Mas Riyanta enggal karma amargi panjenenganipun mangertos bilih kathah para putri ingkang sami kasmaran dhateng ingkang putra. Panjenenganipun anggadhahi watek atos, sami kaliyan ingkang putra, ugi luhur pribadinipun, welas asih, lan alus pangraosipun. • Pangeran Natasewaya/ ingkang rama saking Raden Mas Riyanta Panjenenganipun kalebu salah satunggaling priyantun luhur ingkang wonten ing nagari Surakarta. • Raden Mas Tandhawijaya/ ingkang paman saking Raden Mas Riyanta Raden Mas Tandhawijaya luhur budinipun, welas asih batosipun lan teksih sadherekipun enem Raden Ayu Natasewaya. • Raden Ajeng Marsam/ putranipun Raden Mas Tandhawijaya Panjenenganipun anggadhahi walek alus, luhur, pangerten, manut, loyal kaliyan tugas menapa dene prentah ingkang dipun emban, jujur, welas asih, lan tulus tanpa pamrih. • Raden Mas Duryat Mitranipun Raden Mas Riyanta menika sanget njagi saseduluranipun kaliyan Raden Mas Riyanta. Panjenenganipun luhur budinipun. • Raden Ajeng Srini Panjenenganipun inggih menika wanita ingkang dipun tresnani dening Raden Mas Riyanta. Panjenenganipun luhur unggah-ungguhipun, alus pangraosipun, ayu pasuryanipun, polos, welas asih, manut kaliyan tiyang sepuh, ugi sae tumindakipun. • Dipati Pramayoga/ ingkang rama saking Raden Ajeng Srini Watekipun Dipati Pramayoga inggih luhur, welas asih, sabar, wicaksana, adil, lan mangertosi swasana menapa dene saged mahami pangraosipun tiyang sanes. • Raden Ayu Pramayoga/ ingkang ibu saking Raden Ajeng Srini Panjenenganipun humoris, saged mbekta kahanan dados sekeca wonten ing salebeting manah, luhur tumundakipun, welas asih, lan alus pangraosipun. • Raden Ajeng Nestri/ putra angkat saking Dipati Pramayoga Panjenenganipun manut, alus unggah-ungguhipun, sae tumundakipun, nanging radi isinan.
2.3. Alur Novel ingkang kalebu salah satunggaling karya sastra menika ingkang irah-irahanipun Serat Riyanta, anggadhahi alur maju. Yaiku lampahaning ceriyos dipun wiwiti saking Raden Mas Riyanto alit ngantos ngancik dewasa lan nglampahi karma kaliyan Raden Ajeng Srini. Ceriyos wonten ing salebeting novel menika mboten nyariyosaken gesangipun panjenengane ing mangsa kepungkur, lampahing ceriyos runtut lan tlesih ngandharaken kahananipun Raden Mas Riyanta, kaluwarga sarta mitranipun panjenengane.
2.4. Setting Setting menapa dene latar wonten ing novel menika yaiku ing nagari Surakarta ngantos sapanjangipun wekdal nalika Raden Mas Riyanta lolos ngantos angideri kitha Bayalali, ingkang andharanipun latar tempat kados wonten ing ngandhap menika : • Wonten ing dalem Natasewayan. • Ing alun-alun nalika Raden Mas Riyanta lan Raden Mas Duryat sareng-sareng mirsani komidhi Hindhu. • Wonten ing dalemipun Dipati Pramayoga. • Ing patamanan wekdal Raden Mas Riyanta sungkawa. • Wonten ing margi alun-alun nalika Raden Mas Riyanta badhe ndherekaken Raden Ajeng Srini wangsul. • Wonten ing pasanggrahan. • Wonten ing warung lan salebeting kolah. • Wonten ing tamansari. • Ing guwa-guwa patilasan ing kitha Bayalali, lsp.
2.5. Sudut Pandang Panganggit novel menika ngagem sudut pandang tiyang ingkang kaping tiga, yaiku panganggit wonten salebeting ceriyos namung dados pengamat ingkang mangertos sedaya kadadean lan kahanan kang wonten ing ceriyos. Panganggit sanget nonjolaken karakter tokoh lan alur ceriyos dumugi ing kahanan pangraos lan detail ing sedaya aspek pagesangan saking sedaya ceriyos. Salintunipun, panganggil sae sanget anggenipun andamel deskripsi babagan tokoh-tokoh ingkang wonten saengga saged nuwuhaken daya imajinatif saking para pamaos.
2.6. Diksi Diksi menapa dene pamilihan tembung utawi gaya basa ingkang dipun ginakaken dening panganggit manika sae, amargi sanadyan migunakaken tembung jawi lan kathah ugi migunakaken paribasan jawi, nanging menika sedaya teksih saged dipun mangertosi ngagem katrangan ingkang wonten ing salebeting novel menika.
SINOPSIS SERAT RIYANTA Wonten Serat Riyanta punika kacarios menawi ing nagari Surakarta wonten priyantun luhur,asmanipun pangeran Natasewaja.Pangeran punika agadhah putra naminipun Raden Mas Riyanta. Wiwit Raden Mas umur enem taun, dheweke ditinggal seda kaliyan ramanipun. Lajeng naming dirawat kaliyan ibunipun. Dados, raden Mas Riyanta sanget dipu tresnani dening ibunipun. Menawi sampun umur pitung taun, Raden Mas Riyanta dipindah wonten ing Semarang. Wonten Semarang punika Raden Mas Riyanta ndherek pamanipun, asmanipun Raden Mas tondowidjojo. Wonten mriku, Raden Mas Riyanta kadidik dados jejaka ingkang bagus polah tingkahipun. Ibunipun remen sanget menawi gadhah anak tunggal ingkang bagus rupanipun kaliyan polahipun, dados ibunipun nuruti sakkabehanipun katurutane Raden Mas Riyanta. Ngantos umur kalih dasa, Raden Mas Riyanta dereng gadhah estri ingkang ditresnani. Mula, ibunipun tansah was-was. Banjur ibunipun ngangken Raden Mas Riyanta kangge golek tyang estri kangge didadosaken bojonipun. Nanging Raden Mas Riyanta dereng purun, banjur ngulur-ngulur waktu kaliyan ngendika menawi dereng wonten tyang estri ingkang ditresnani. Raden Mas Riyanta taksih kepingin golek pengalaman kangge kauripan punika. Kala semanten, nuju ing wanci serap surya Raden Mas Riyanta kaliyan Raden Mas Drujat , inggih mitranipun katemuan. Raden Mas Drujat ngajak Raden Mas Riyanta kangge tindak dhateng alun-alun ningali kumidhi Hradu. Wonten mriku malah kebakaran wong-wong padha playon kangge nyelametaken awake dhewe-dhewe.Nalika badhe kondur ,raden mas ditabrak kaliyan estri ingkang umuripun kinten kalih welas taun.Lare punika nangis sarwi sasarubat ngupadosi tiyang sepuhipun menawi kalingsut.amargi melas,Raden Mas Riyanto banjur ngeteraken wangsul.Nalika badhe diteraken wangsul bocah wau malah ngilang ,amargi sampun ketemu kaliyan tiyang sepuhipun.nanging Raden Mas Riyanto dereng ngertos namanipun bocah wau.Raden Mas Riyanta tresna kalian estri punika Saking kumidi,Raden mas Riyanta banjur wangsul dating dalemipun.Wonten dalem,ibune malah badhe njodohaken Raden Mas Riyanta.Amargi mboten purun bab jejodohanipun,Raden Mas Riyanto banjur tindak menyang boyolali.Menawi sampun radi adem ,Raden Mas Riyanto banjur wangsul wonten dalemipun. Akhiripun Raden Mas Riyanta ketemu kalian tiyang estri ingkang wonten ing kumidi.Inggih punika Raden Ajeng Srini.Raden Ajeng Srini punika putrinipun kyai Pramayoga ,ingkang uwakipun Raden Mas Riyanta. Raden Mas Riyanta remen sanget kaliyan Raden Ajeng Srini,nanging raden Mas Riyanta mboten wani ngomong.Lajeng,Raden Ajeng Srini badhe dijodohaken kaliyan jaler saking Rembang.Amargi kuciwo kaliyan bab punika, Raden Mas Riyanta lajeng damel lukisan gambaripun Raden Ajeng Srini. Ibunipun Raden Mas Riyanta banjur tindak dating wonten dalemipun Kyai Pramayoga,menawi badhe tanglet bab perjodohan punika.Nanging ulem-ulem punika boten leres.Lajeng Ibunipun Raden Mas Riyanta banjur nembung Raden Ajeng Srini kangge didadosaken menantu. Raden Mas Riyanta kaliyan Raden Ajen Srini mantenan.
SARANA Tema : Kisah Asmara Raden Mas Riyanta Kalian Raden Ajeng Srini
Tokoh : Raden Mas Riyanta Raden Ajeng Srini Ibunipun Raden Mas Riyanta Raden Mas Tondowidjojo Raden Mas Drujat Kyai Pramayoga
Watak: Raden Mas Riyanta : sopan lan bagus tingkah lakune,jembar atine Raden Ajeng Srini : sopan ,bagus tingkah lakune Ibunipun Raden Mas Riyanta : perhatian marang putrane Raden Mas Tondowidjojo : apek kalian sedulure Raden Mas Drujat : apek kalian sedulure Kyai Pramayoga : perhatian marang putrine
Alur : Maju
Setting : ing Alun alun, ing dalemipun Raden Mas Riyanta ing dalemipun Kyai Pramayoga ing Boyolali ing dalemipun sang paman wonten ing Semarang Sudut pandang : orang ke tiga Ide Cerita :Perjuanganipun Raden mas Riyanta kang golek jati diri lan golek jodoh Pilihan Bahasa : ngagem bahasa jawa
Nama : Candi Asri Dewi
BalasHapusNIM : 2611411011
SINOPSIS NOVEL SERAT RIJANTA
Wonten ing serat rijanta, nyeritakaken bab perjalanan hidup lan cinta putra priyantun luhur saking Surakarta, ingkang asma Raden Mas Riyanta.
Raden Mas Riyanta lahir saking priyantun luhur ingkang sarwi wonten, ingkang nama Pangeran Natasewaya, nalika Raden Mas Riyanta umur nem tahun, kang rama seda, saengga panjenengane kaemong kaliyan kang ibu. Nalika umur pitung tahun panjenengane tumut kaliyan kang paman wonten ing Semarang. Raden Mas dipundidik dados jajaka ingkang sopan lan sae tindak tanduke.
Ngantos ageng Raden Mas dereng nggadhahi tyang setri ingkang dipuntresnani. Bab punika ndadosaken kang ibu dados penggalih. Menawi dipunpeksa kang ibu supados pados calon, ananging Raden Mas dereng purun nuruti kekarepanipun kang ibu.
Ngantos sawijining dinten Raden Mas wonten ing alun-alun, wonten kobongan, tyang-tyang peplayon, lan Raden Mas ditabrak kaliyan tyang setri ingkang kintun-kintu umur sekawan welas tahun. Tyang setri menika nangis madosi tyang sepuhipun ingkang ical. Amargi mesakake, Raden Mas ngeterake tyang menika mantuk. Nalika badhe diterake mantuk, tyang setri menika ical, amargi tyangipun sampun ketemu kaliyan tyang sepuhipun. Ananging, Raden Mas dereng mangertos asmanipun tyang setri sakmenika. Raden Mas tresna kaliyan tyang setri menika.
Sesampun kedadosan sakmenika, Raden Mas wangsul wonten ing daleme. Lan sesampun dugi ing dalem, Raden Mas sampun di jodohaken. Karana Raden Mas mboten purun bab jejodohan, Raden Mas tindak ing Boyolali. Lan menawi sampun lega, Raden Mas nembe mantuk ing daleme.
Pungkasan, Raden Mas kapanggih kaliyan tyang estri ingkang panggih nalika kedadosan kobongan sakmenika. Lan, nama tyang estri punika inggih menika Raden Ajeng Srini. Raden Ajeng Srini sakmenika putra kyai Pramayoga. Raden Mas remen sanget kaliyan Raden Srini, ananging Raden Mas mboten wantun maturake.
Lajeng Raden Srini badhe dijodohake kaliyan jejaka saking Rembang. Karana kuciwa kaliyan bab menika, lajeng Raden Mas damel gambar ingkang gambaripun Raden Srini. Ibu Raden Mas lajeng tindak ing dalemipun kyai Pramayoga, kagem pirsa babagan jejodohan sakmenika. Ananging kabar-kabar sakmenika boten leres. Lajeng ibu Raden Mas nglamar Raden Srini kagem didadosaken mantu. Lan pungkasan Raden Mas Riyanta dan Raden Ajeng Srini bebrayan.
Unsur Estetika ingkang kaandhut
BalasHapusSarana Cerita
1. Tema
Tema wonten ing Serat Rijanta inggih menika kisah urip lan tresna Raden Mas Rijanta.
2. Setting
a. Latar wektu : sonten (kacariyos, anuju satinggiling wanci sonten)
Siang (kala semanten anuju ing wanci serap surya, Raden Mas Riyanta katamuan mitranipun)
b. Latar suasana : bingung (ing ngriku Raden Ayu Natasewaya lajeng anglairaken
ingkang dados kembanging panggalihioun, jakara Raden Mas
sampun tigang dinten boten katingal sowan)
duka (yen mangkono kuwih becik saiki kowe nusulo menyang ing
pesanggrahan, api-apia yen mentas daksrengeni, aja tutur
dakkongkon, mungguh perlune)
lucu (Raden Ajeng sumambung : “Dipunwewahi kalih prakawis
malih saya prayogi : sing adhine kana iya seneng menyang adhine
kene, sing adhine kene iya seneng kambi adhine kana, nek wis gek
gek bature, gek tanggane-tanggane sisan”)
ajrih (dhuh, kepriye bakal atur wangsulanku, yen ibu sida rawuh ing
pasanggrahan andangu bab gelemku rabi, karan tuturku menyang
Sam)
c. Latar panggenan : gadri (Raden Ayu Natasewaya lenggahan wonten ing gadri wetan)
Ing taman (Raden Mas nuju ameng-ameng wonten ing patamanan,
mirsani tetaneman tuwin sekar-sekar ingkang sakalangkung sae-sae
mawarni-warni)
alun-alun (enggalipun lare kakalih lajeng sami mangkat dhateng ing
alun-alun)
3. Tokoh
a. Raden Mas Rijanta
b. Raden Ayu Natasewaya
c. Paman Tandhawijaya
d. Raden Ajeng Marsam
e. Raden Ajeng Srini
BalasHapusf. Raden Mas Duryat
g. Kyai Dipati Pramayoga
h. Raden Ajeng Nestri
i. Raden Ayu Pramayoga
4. Watak
a. Raden Mas Rijanta : pinter, isinan, sabar
b. Raden Ayu Natasewaya : penyayang, gampil dados panggalih
c. Raden Ajeng Marsam : nurut, sae atine
d. Raden Ajeng Srini : sae, isinan
e. Kyai Dipati Pramayoga : bijaksana, sae atine
5. Sudut Pandhang
Sudut pandang wonten ing Serat Rijanta inggih menika kawiwitan wonten ing basanipun inggih menika ngagem basa krama inggil.
6. Alur
Aluripun majeng, amargi ceritosipun urut.
Nama : Yusuf Saputra
BalasHapusNIM : 2611411016
Dados Penggalihan
Kacariyos, kala rumiyin ing nagari Surakarta wonten satunggiling priyantun luhur, nama Pangeran Natasewaya, kagungan putra namung satunggal jaler sakalangkung mursid, nama Raden Mas Riyanta, wiwit umur nem taun lajeng katilar seda ingkang rama, lastantun kaemong ingkang ibu wonten ing dalem Natasewayan.
Sampun temtu kemawon Raden Mas Riyanta sanget dipuntresnani dening ingkang ibu, tansah ingela–ela dinamadama, dipunuja sakarsa boten nate kecuwan, awit swargi Pangeran Natasewaya sakalangkung sugih, kathah barang tuwin raja brana titilaranipun.
Sareng sampun umur pitung taun, Raden Mas Riyanta lajeng pisah kaliyan ingkang ibu, kasakolahaken wonten ing Samarang, tumut ingkang paman nama Raden Mas Tandhawijaya, inggih punika sadherekipun enem Raden Ayu Natasewaya, wonten ing ngriku Raden Mas Riyanta katingal majeng pasinaonipun, amargi adhasar remen marsudi dhateng kawruh tuwin dhateng sadhengah kagungan, wondene ingkang dados kesenenganipun inggih punika anggambar mawi pulas, cet, tuwin sanes-sanesipun. Enggalipun sareng umur kawan welas taun wanci angajengaken sunat, Raden Mas Riyanta lajeng wangsul dhateng ing Surakarta malih.
Kacariyos, Raden Mas Riyanta sampun wanci jajaka, kala semanten lajeng remen anggugulang kekendelanipun, inggih punika lajeng remen lalana tindakan ing wanci dalu boten mawi kanthi, anjajah panggenan ingkang sepi-sepi, terkadhang anencem sarira wonten ing lepen-lepen, boten ketang sayah arip asrep sarta katisen, kondur saben sampun wanci byar enjing.
Awit saking punika temah andadosaken rudatosing panggalihipun ingkang ibu, awit sumelang bokbilih ingkang putra kagungan tindak ingkang kirang prayogi, karana Raden Mas Riyanta sampun diwasa, tur sakalangkung ambesat ing warni, engga dados kikidunganipun para kenya kathah para putri ingkang sami kasmaran. Mila Raden Mas Riyantaenggal tinantun krama dening ingkang ibu, nadyan karsanipun Raden Ayu wau babasan anggege mangsa, ing pamurih namung supados karahayonipun ingkang putra, sampun ngantos dados pocapan awon, jer ketang putra namung satungal sampun tinilar inig rama, ananging karsanipun Raden Ayu wau temah dados sulaya kaliyan panggalihipun ingkang putra, wasana Raden Ayu ngantos judheg panggilihipun, saking pegeling galih, ingkang putra ngantos dipunkendelaken pisan.
Analisis Serat Rijanta Dados Panggalihan
1) Judul
Serat Rijanta Dados Panggalihan
2) Ide Cerita
Ceriyos niki nyritakaken Raden Mas Riyanta.
3) Alur
Wonten ing ceriyos menika ngagem alur majeng. Amargi boten nyritaaken dek jaman biyen
4) Tokoh dan Watak
a) Pangeran Natasewaya : Bapake Raden Mas Riyanta, Sugeh.
b) Raden Mas Riyanta : Manut, pinter ngelmu.
c) Raden Mas Tandhawijaya : Paman Raden Mas Riyanta.
d) Raden Ayu : Sabar.
5) Setting
Kacariyos puniku kedadosan ten nagari Surakarta kalihan ten Semarang.
6) Sudut Pangang
Sing ngarang ndadeke Rden Mas Riyanta sebagai pelaku utama.
7) Gaya Bahasa
Ing Serat niki boten wonten gaya bahasane.
8) Temane
Raden Mas Riyanta wong kang sugih ilmu (pinter), nanging durung pengen krama
9) Amanah
Meski sugih tapi ampun sombong.
Komentar ini telah dihapus oleh pengarang.
BalasHapusNAMA : Dzulfiqar Ade Fadjri
BalasHapusNIM : 2611411015
Karya Sastra Estetika
-Karya Sastra Estetika
Estetika inggih punika aspek-aspek kaendahan ingkang wonten ing salebeting sastra. Aspek-aspek menika didominasi gaya bahasa. Aspek ingkang sanes ing wonten salebeting komposisi, supados keseimbangan susunan alenia, bab, lan subbab, keseimbangan dialog kalih improvisasi, nada lan irama cariyos ing salebeting dongeng. Saking fisik, aspek estetika jelas dipun tandai saking cover buku.
Judul : Sinopsis Novel Serat Rijanta
Tema : Novel Serat Rijanta bagian “Dados Penggalihan”
Kacariyos, kala rumiyin ing nagari Surakarta wonten satunggiling priyantun luhur, asmanipun inggih menika Pangeran Natasewaya, kagungan putra namung satunggal jaler sakalangkung mursid, namanipun Raden Mas Riyanta, wiwit umur nem taun lajeng katilar seda ingkang rama, lastantun kaemong ingkang ibu wonten ing dalem Natasewaya.
Sareng sampun umur pitung taun, Raden Mas Riyanta lajeng pisah kaliyan ingkang ibu, kasakolahaken wonten ing Semarang, tumut ingkang paman asmanipun Raden Mas Tandhawijaya, inggih punika sadherekipun enem Raden Ayu Natasewaya, wonten ing ngriku Raden Mas Riyanta katingal majeng pasinaonipun, amargi adhasar remen marsudi dhateng kawruh tuwin dhateng sadhengah kegungan, wondene ingkang dados kesenenganipun inggih punika anggambar mawi pulas, cet, tuwin sanes-sanesipun. Enggalipun sareng umur sekawan welas taun wanci angajengaken sunat, Raden Mas Riyanta lajeng wangsul dhateng ing Surakarta malih.
Kacariyos, Raden Mas Riyanta sampun wanci jajaka, kala semanten lajeng remen anggugulang kekendelanipun, inggih punika lajeng remen lalana tindakan ing wanci dalu boten mawi kanthi, anjajah penggenan ingkang sepi-sepi, terkadhang anencem sarira wonten ing lepen-lepen, boten ketang sayah arip asrep sarta katisen, kondur saben sampun wanci byar enjing.
Awit saking punika temah andadosaken rudatosing panggalihipun ingkang ibu, awit sumelang bokbilih ingkang putra kagungan tindak ingkang kirang prayogi, karana Raden Mas Riyanta sampun diwasa, tur sakalangkung ambesat ing warni, engga dados kikidunganipun para kenya, kathah para putri ingkang sami kasmaran. Mila Raden Mas Riyanta enggal tinantun krama dening ingkang ibu, nadyan karsanipun Raden Ayu wu babasan anggege mangsa, ing pamurih namung supados karahayonipun ingkang putra, sampun ngantos dados pucapan awon, jer ketang putra namung satunggal sampun tinilar ing rama, ananging kersanipun Raden Ayu wau temah dados sulaya kaliyan panggalihipun ingkang putra, wasana Raden Ayu ngantos judheg panggalihipun, saking pegeling galih, ingkang putra ngantos dipunkendelaken pisan.
Pengarang : R.B. Soelardi
1. Fakta ing cariyos:
- Pilihan Bahasa : ngginakaken basa krama inggil
- Amanah : yen ngelmu iku kalakone kanthi laku (ilmu itu tercapai karena usaha yang sungguh-sungguh dan tidak mudah putus asa), dadi wong ojo sombong
- Tema : Novel Serat Rijanta bagian “Dados Penggalihan”
- Judul : Novel Serat Rijanta
2. Sarana Cariyos:
- Alur : inggih punika alur campuran
- Setting : ing dalem Natasewaya
- Tokoh lan Watak :
1.Pangeran Natasewaya : ramanipun Raden Mas Riyanta 2.Raden Mas Riyanta : putranipun Pangeran Natasewaya nggadahi watak sae, kendel, tanggeljawab, cerdas
3.Raden Mas Tandhawijaya : paman Raden Mas Riyanta nggadahi watak sae lan becik
4.Raden Ayu Natasewaya : nggadahi watak tanggeljawab marang Raden Mas Riyanta
- Sudut Pandang : cariyos menika sedanten basane ngginakaken basa krama inggil, Raden Mas Riyanta pelaku utama
- Latar Panggenan : Surakarta (dalemipun Raden Mas Riyanta), Semarang (nalika Raden Mas Riyanta tumut kaliyan paman)
NAMA : Ahmad Alfan Rizka Alhamami
BalasHapusNIM : 2611411014
KARYA SASTRA : NOVEL
JUDUL : SERAT RIYANTA
1. SARANA CERITA
a. Tema
Saka novel Serat Riyanta nika temane inggih punika :
1. Babagan Katresnan
2. Perjuangan Urip
b. Alur
Alur saka novel Serat Riyanta yaiku alur maju. Ceritane urut, awit saka Raden Mas Riyanta cilik teka dadi perjaka lan mantenane Raden Mas Riyanta kalian Raden Ajeng Srini.
c. Tokoh
Tokoh saka novel Serat Riyanta :
1. Raden Mas Riyanta inggih punika Tokoh Utama
2. Raden Ayu Natasewaya inggih punika Tokoh Pambiyantu
3. Raden Ajeng Marsam inggih punika Tokoh Pambiyantu
4. Raden Ajeng Srini inggih punika Tokoh Pambiyantu
5. Raden Mas Duryat inggih punika Tokoh Pambiyantu
6. Raden Ayu Pramayoga inggih punika Tokoh Pambiyantu
7. Kyai Dipati inggih punika Tokoh Pambiyantu
d. Watak
Watak saka novel Serat Riyanta :
1. Raden Mas Riyanta : Mboten Nyerah, Pinter, Gelem Usaha
2. Raden Ayu Natasewaya : Ageng Pangasihe, Nesunan
3. Raden Ajeng Marsam : Ageng Pangasihe, apik atine, sabar
4. Raden Ajeng Srini inggih : Polos lan lugu
5. Raden Mas Duryat : Pangerten
6. Raden Ayu Pramayoga : Ageng pangasihe, pangerten
7. Kyai Dipati : Teges, kawibawan
e. Sudut pandang
Sudut pandang migunaaken tiyang ingkang nomer loro.
f. Setting
Saka novel Serat Riyanta Settinge inggih punika.
1. Setting waktu : saka ceritane, serat riyanta setting waktune inggih punika tasih jaman kerajaan utawa jaman keraton. Saged kabukten saka jenenge, tasih migunaaken Raden Mas, Raden Ajeng, Raden Ayu. Lan kendaraane tasih migunake kereta jaran
2. Setting tempat : critane manggon ing keraton lan desa.
2. FAKTA CERITA
BalasHapusSINOPSI
(RADEN MAS RIYANTA)
Wonten Serat Riyanta punika kacarios menawi ing nagari Surakarta wonten priyantun luhur, asmanipun pangeran Notosewojo. Pangeran punika gadhah putra naminipun raden mas Riyanta. Wiwit raden mas Riyanta umur enem taun, dheweke ditinggal seda kaliyan ramanipun. Lajeng namung dirawat kaliyan ibunipun. Dados, raden mas Riyanta sanget dipun tresnani dening ibunipun.
Menawi sampun umur pitung taun, raden mas Riyanta di pindah wonten ing Semarang. Wonten Semarang punika raden mas Riyanta ndherek pamanipun, asmanipun raden mas Tondowidjojo. Woten mriku, raden mas Riyanta kadidik dados jejaka ingkang bagus polah tingkahipun. Ibunipun remen sanget menawi gadhah anak tunggal ingkang bagus rupanipun kaliyan polahipun, dados ibunipun nuruti sakkabehanipun katurutane raden mas Riyanta.
Ngantos umur kalih dasa, raden mas Riyanta dereng gadhah estri ingkang ditresnani. Mula, ibunipan tansah was-was. Banjur ibunipun ngengken raden mas Riyanta kangge golek tiyang estri kangge didadosaken bojonipun. Nanging raden mas Riyanta dereng purun, banjur ngulur-ulur waktu kaliyan ngendika menawi dereng wonten tiyang estri ingkang ditresnani. Raden mas Riyanta tasih kepengin golek pengalaman kangge kauripan punika.
Kala semanten, nuju ing wanci serap surya raden mas kaliyan raden mas durjat, inggih mitranipun katemuan. Raden mas Durjat ngajak raden mas Rjanto kangge tindak dateng ngalun-alun ningali kumidi Hradu. Wonten mriku malah kebarakaran wong-wong pada playon kangge nylametaken awake dhewe-dhewe. Nalika badhe kandur, raden mas ditabrak kaliyan lare estri ingkang umuripun kinten kawan welas taun. Lare punika nangis sarwi sasarubat ngupadosi tiyang sepuhipun menawi katalingsut.amargi melas, raden mas Riyanta banjur ngeteraken wangsul. Nalika badhe diteraken wangsul bocah wau malah ngilang, amargi sampun ketemu kaliyan tiyang sepuhipun. Nanging raden mas Riyanta dereng ngertos namanipun bacah wau. Raden mas Riyanta tresna kaliyan estri punika.
Saking kumidi, raden mas Riyanta banjur wangsul dateng dalemipun. Wonten dalem, ibunipun malah badhe njodhoaken raden mas Riyanta. Amargi boten purun bab jejodhohan punika, raden mas Riyanta banjur tindak menyang Boyolali. Menawi sampun radi adhem, raden mas Riyanta banjur wangsul wonten dalemipun.
Akhiripun, raden mas Riyanta ketemu kaliyan tiyang estri ingkang wonten ing kumidi. Inggih punika raden ajeng Srini. Raden ajeng Srini punika putrinipun kyai Pamrayoga, ingkang uwakipun raden mas Riyanta. Raden mas Riyanta remen sanget kaliyan raden ajeng Srini, nanging raden mas Riyanta boten wani ngomong. Lajeng, raden ajeng Srini badhe di jodhoaken kaliyan jaler saking Rembang. Amargi kuciwo kaliyan bab punika, raden mas Riyanta lajeng ndamel lukisan gambaripun raden ajeng Srini.
Ibunipun raden mas Riyanta banjur tindak dateng wonten ing dalemipun kyai Pramayoga, menawi badhe tanglet bab perjodhohan punika. Nanging ulem-ulem punika boten leres. Lajeng ibunipun raden mas Riyanta banjur nembung raden ajeng srini kangge didadosaken menantu. Raden mas Riyanta kaliyan raden ajeng Srini mantenan.
Komentar ini telah dihapus oleh pengarang.
BalasHapusNama : Aini Machmudah
BalasHapusNim : 2611411004
Analisis Novel “Serat Rijanta”
SINOPSIS SERAT RIJANTA
Serat Riyanta punika nyeriosakaen babakan lelempahihipun Raden Mas Riyanta, dhaup kaliyan Raden Ajeng Srini, inggih punika satunggaling jajaka kaliyan perawan ingkang alus ing budi, ingkang saget didadosake tuladanipun para mudha.
Kacarios, kala semanten ing nagari Surakarta wonten priyantun luhur, asmanipun pangeran Natasewaya. Pangeran punika gadhah putra ingkang asma Raden Mas Riyanta. Wiwit Raden Mas Riyanta umur enem taun, dheweke ditinggal seda sang rama ,Lajeng namung dirumat kaliyan ingkang ibu. sehingga, Raden Mas Riyanta dipun tresnani sanget dening inggkang ibu Raden Ayu Natasewaya.
Nalika piyambake umur pitung taun, Raden Mas Riyanta di pindhah wonten ing Semarang. Wonten ing Semarang piyambake tumut ingkang paman Raden Mas Tandawijaya. Woten mriku, Raden Mas Riyanta kadidik dados jejaka ingkang bagus polah tingkah tuwin luhur remen mersudi dhateng kawruhbabakan sadengah kagunan . ingkang Ibu kraos bombong ugi remen sanget gadhah anak tunggal ingkang bagus rupane tuwin solah bowah, sehingga ingkang ibu tansah nuruti sakkabehanipun pannyuwunipin raden mas Riyanta.
Ngantos umur kalih dasa, Raden Mas Riyanta dereng gadhah estri ingkang ditresnani. Mula, ingkang ibu tansah was-was. Banjur panjenengane ngutus Raden Mas Riyanta pados tiyang estri ingkang saget didadosake garwane. Nanging Raden Mas Riyanta dereng purun,piyambake banjur ngulur-ulur waktu lan matur menawi dereng wonten tiyang estri ingkang ditresnani. Raden Mas Riyanta tasih kepengin golek pengalaman.
Kala semanten, nuju ing wanci serap surya raden mas kaliyan Raden Mas Durjat, inggih mitranipun katemuan. Raden Mas Durjat ngajak Raden Mas Riyanto kesah dateng ngalun-alun ningali komidi Hindhu. Dereng ngantos dangu anggenipun main wonten kebarakaran ing saklebeting komidhi. wong-wong pada playon nylametaken awake dhewe-dhewe. Nalika badhe kandur, raden mas ditabrak kaliyan lare estri ingkang umuripun kinten kawan welas taun. Lare punika nangis sarwi sasarubat ngupadosi tiyang sepuhipun menawi katalingsut.amargi melas, Raden Mas Riyanta banjur ngeteraken wangsul. Nalika badhe diteraken wangsul bocah wau malah ngilang, amargi sampun ketemu kaliyan tiyang sepuhipun. Nanging Raden Mas Riyanta dereng ngertos namanipun bacah wau. Raden mas Riyanta tresna kaliyan estri punika.
Saking kumidi, Raden Mas Riyanta banjur wangsul dateng dalemipun. Wonten dalem,ingkang ibu gadhah rencana njodhoaken Raden Mas Riyanta. Amargi boten purun dijodhohke, raden mas Riyanta banjur tindak menyang Boyolali. Menawi sampun radi adhem, raden mas Riyanta banjur wangsul wonten dalemipun.
Wonten ing pungkasan, raden mas Riyanta ketemu kaliyan tiyang estri ingkang wonten ing kumidi. Inggih punika raden ajeng Srini. Raden ajeng Srini punika putrinipun kyai Pamrayoga, ingkang uwakipun raden mas Riyanta. Raden mas Riyanta remen sanget kaliyan Raden Ajeng Srini, nanging raden mas Riyanta boten wantun ngungkapke menapa ingkang dipunraos. Lajeng, raden ajeng Srini badhe di jodhoaken kaliyan jaler saking Rembang. Amargi kuciwo kaliyan bab punika, raden mas Riyanta lajeng ndamel lukisan gambaripun raden ajeng Srini.
Raden Ayu Natasewaya banjur tindak wonten ing dalemipun Kyai Pramayoga, menawi badhe tanglet babakan perjodhohan punika. Nanging ulem-ulem punika boten leres. Lajeng ibunipun raden mas Riyanta banjur nembung raden ajeng srini kangge didadosaken menantu. Wonten ing pungkasane Raden mas Riyanta kaliyan Raden Ajeng Srini resmi dados pasangan ingkang tansah angglenggahi kautamaan ingkang seget didadosake tuladhanipun para mudha.
ANALISIS SARANA LAN FAKTA CERITA
BalasHapusSAKING NOVEL “SERAT RIJANTA” INGKANG DIPUNANGGET DENING R.B. SOELARDI
1. Sarana Cerita
Sarana cerita wonten ing novel “Serat Rijanta” inggih punika:
a. Tema
Tema inggkang dipunanggkat ing novel “Serat Rijata” inggih punika ngenani perkawis bab katresnan antawisipun Raden Mas Rijanta dhaup kaliyan Raden Ajeng Srini.
b. Ide Cerita ( gagasan cariyos)
Wonten ing saklebeting novel “Serat Riyanta” gagasan utawi ide ingkang dipunbahas inggih menika ngenani lelampahipun Raden Mas Riyanta , dhaup kaliyan Raden Ajeng Srini , inggih punika satunggaling jejaka kaliyan perawan ingkang alus ing budi saha mantep tekatipun, karana saget anindakake patraping asmara
c. Plot /Alur (dalan carios)
“Serat Rijanta” punika ginakaken alur Linier utawi alur maju , diwiwiti saking eksposisi (ketepangan/perkenalan), komplikasi /rising action (solah bowah inggang boten trep /penanjakan laku, konflik ( masalah inggkang sarwa ketingal / pertikaian) , klimak ( puncak ketegangan), resolusi utawi pungkasan lan peyelesaian.
d. Tokoh dan penokohan (parogo lan watake)
Parogo inti ingkang wonten ing “serat Rijanta” inggih punika:
• Raden Mas Riyanta
Inggih punika salah setunggaling jajaka ingkang ghadai watak alus ing budi, remen lelana, remen mersudi dhateng kawruh tuwin dhateng sadhengah kagunan,wasis/ pinter, cerdas, andhap asor, pilih –pilih yen nggolek garwa, setiti, ndhendheng (boten gampang dituturi utawi keras kepala), ambegdarma (remen tetulung lan welasan),lsp.
• Raden Ajeng Srini
Parawan ingkang kinten-kinten umur kawan welas tahun ingkang nggadai watak andhap asor, prasaja, wekel (sregep tuwin tumemen), isinan, jirih (wedinan). Setia, lsp.
Paraga sanese kayata:
• Pangeran Natasewaya.
• Raden Ayu Natasewaya ( grapyak /Ramah, keras, curiganan, remen nesu ananging uga ibu kang apek, lsp)
• Raden Ajeng Marsam ( manutan, meneng ananging rodo celelekan, tresna marang ingkang raka, lsp)
• Raden Mas Duryat.
• Kyai Pramayoga (Kyai dipati)
• Raden Ajeng Pramayoga
• Raden Ajeng Nestri ( manja )
e. Setting / latar
Wonten saklebeting serat punika setting utawi latar inggkang dados salah sarana cerita inggih punika:
1. Latar panggonan (latar tempat) : wonten ing kuta surakarta,
semarang, boyolali, tamansari,lsp.
2. Latar wektu/ kala (latar waktu) : esuk, awan , surup, wengi , lsp.
3. Latar kahanan (latar : seneng, sedih, bungah , haru, kucewa, nelangsa, prasoja, ndapuk dados setunggal.
f. Pilian basa (gaya bahasa)
Basa ingkang dipunginakaken wonten ing novel niki inggih menika ngoko alus ( ngoko ingkang ginakaken tembung ngoko, krama inggil lan tembung netral)
g. Sudut Pandang Pengarang
Sudut pandang ingkang dipunagem dening pengarang inggih punika sudut pandang pawongan ketiga ingkang dados parogo ingkang utama (orang pertama pelaku utama)
2. Fakta Cerita
Fakta cerita ingkang wonten ing saklebeting novel punika kayata:
a. Irah-irahan (judul)
“Serar Rijanta” ingkang dipunangget dening R.B.Soelardi.
b. Penekan / intension
Wonten ing novel “ Serat Rijanta” , pengarang ( R.B. Soelardi) nekanke ceriosipun wonten ing perkawis kabudayan lan sistem masyarakat ing kahanan kala semanten, jajaka ingkang sampun cukup umur tansah di uber-uber dening tiang sepuhe supaya purun rabi.
c. Amanat (pesen ingkang pengen dipunsampekake pengarang tumprap pembaca)
Amanat inggkang terkandug wonten ing “ Serat Rijanta” inggih menika :
• Kabeh ing sak jroneng jagat wis diatur dening ingkang dhamel urip, kita namung kantun ngentosi kalanipun sekabehan niku tumut marang takdir, seman uga jodhoh , ananging perlu dimangerteni bilih usaha uga dados piranti ingkang wigati.
• Yen takdire iku wis dadi jodhone mesti ora bakal mlayu tekan ngendi-ngendi (jodoh tak kan lari kemana)
• Luwih becik lan prasaja dados tiang ingkang rahayu lan manut dining apa ingkang dados ngendikanipun tiang sepuh.
Nama : Afiliasi Ilafi
BalasHapusNIM : 2611411001
Analisis serat rijanta
kala rumiyin ing nagara surakarta niku, wonten satunggaling priyantun luhur, nama Pangeran Natasewaya, kagungan putra namung satunggal jaler sakalangkung mursid, namanipun Raden Mas Riyanta, wiwit umur nem taun lajeng ketilar seda ingkang rama, lastantun kaemong ingkang ibu wonten ing dalem Natasewaya.
Raden mas riyanta niku ditresnani saking ibune, napa kemawon sing dikarep dening Raden Mas Riyanta, ibune nuruti. Dipunuja sakarsa boten nate kecuwan. Awit swarga pangeran Natsewaya sakalangkung sugih. Kathah barang tuwin raja brana titilaranipun.
Sareng umur pitung taun, Raden Mas Riyanta niku lajeng pisan kaliyan ibu, kasekolahan teng semarang. Tumut ingkang paman nama Raden Mas Tadhawijaya, inggih menika sadereke dening Raden Ayu Natasewaya.
Raden Ayu Natasewaya niku kagungan kaponakan satunggal ptri umur kawan welas taun,nama Raden Ajeng Marsam, punika putrinipun Raden Mas Tandhawijaya.
Cekak cariyos, Raden Mas Riyanta niku katamuan kalih Raden Mas Duryat. Raden Mas Duryat niku dhatengingipun ing ngriku badhe ngajak Raden Mas Riyanta dhateng teng alun alun ningali komidhi hindhu. Raden Mas Riyanta niku pancen mboten purun,amargi ibunepun rawuh ing ngriku. Ananging dipeksa saking Raden Mas Duryat niku akhire Raden Mas Riyanta nuruti.
Sak nyampene ing alun-alun ngriku Raden Mas Riyanta mboten kepengen dangu-dangu amargi Raden Ajeng Marsam niku sampun ngendiko amargi wangsule sampun dangu.
Dereng ngantos dangu anggenipun main teng alun-alun niku wonten bancana ingkang andhatengi, lajeng anyalat payon geber ing ngingil,urubing latu katempuh ing samirana kados binuncang anyalat ngiwa nengen,para tiyang pating jelerit,wonten ingkang sambat nyuwun tulung,wonten ingkang bingung ngupadosi putranepun,saweneh wonten ingkang tumbuk-tinumbuk.
Raden Mas Riyanta niku sanget kanget amargi ketumbuk kalih lare estri kinten kinten umurkawan welas tahun,lare wau meh badhe dawah, lajeng dipuncandhangi Raden Mas Riyanta kacepeng tanganipun ingkang tengen.lajeng Raden Mas Riyanta niku kenalan kalih lare estri nanging lare estri wau mboten wangsuli. Sing sebenere jenenge niku Raden Ajeng Srini.
Banjur teng griya,Raden Ajeng Srini niku cerita kaliyan Ramanepun ingkang Asmanipun Kyai Pramayoga ngenani bab ketemune lare jaler ing alun-alun wau.
Raden Ayu Natasewaya niku nesu amargi Raden Mas Riyanta meniko dereng kondur. Raden Ajeng Marsam niku didawuhi dening Raden Ayu Natasewaya kangge sanjang kalih Raden Mas Riyanta kenang apa kok jane kala wingi wangsulepun dangu, Raden Mas Riyanta pun wangsuli.
Raden Mas Riyanta niku atine penasaran kalih lare putri sing dak wingi kae ketemu nang alun-alun. Raden Ayu Natasewaya niku kepengen jodohna Raden Mas Riyanta kalih putrinipun Kyai Dipati nangging Raden Mas Riyanta niku mboten purun amargi Raden Mas Riyanta niku sampun katresnan kalih lare putri sing ketemu nang alun alun kae. Banjur Raden Mas Riyanta niku lunga saking griyanipun.Lare estri niku asmanipun Raden Ajeng Srini.
Kaluarganepun Raden Mas Riyanta niku kaget amargi Raden Mas Riyanta niku nekat banget tindhak saking griya.
Cekak cariyos Raden Srini badhe dijodohake kaliyan jejaka saking Rembang. Karana kuciwa kaliyan bab menika, lajeng Raden Mas damel gambar ingkang gambaripun Raden Srini. Ibu Raden Mas lajeng tindak ing dalemipun kyai Pramayoga, kagem pirsa babagan jejodohan sakmenika. Ananging kabar-kabar sakmenika boten leres. Lajeng ibu Raden Mas nglamar Raden Srini kagem didadosaken mantu Lare estri sing arep dijodohake kalihan Raden Mas Riyanta menika lare sing disenengi yaiku Raden Ajeng Srini.
Pungkasan ing cerita iki Raden Mas Riyanta kaliyan Raden Ajeng srini akhire nikah.
Unsur Estetika :
BalasHapusA. Sarana Cerita
1. Tema
Tema wonten ing Serat Rijanta inggih menika kisah katresnan lan caritane pun uripe Raden Mas Riyanta.
2. Setting
· Latar wektu : Siang (kala Raden Mas Riyanta niku badhe katemuan kalih mitranipun )
Dalu ( ing ngriku kala raden Mas Riyanta dereng wangsul saking alun-alun)
· Latar suasana : bunggah ( amargi Raden Mas Riyanta niku nikah kaliyan Raden Ajeng Srini)
Duka ( kala Raden Mas Riyanta niku mangertos ananging Raden Ajeng Srini badhe dipun lamar saking rembang)
ajrih (ing ngriku raden Mas Riyanta niku bakal atur wangsulan, yen ibu sida rawuh ing
pasanggrahan andangu bab gelemku rabi, karan tuturku menyang
Sam)
Latar panggenan : Ing Gadrih ( Raden Ayu Natasewaya lenggahan wonten ing gadrih wetan)
Dalem Tamansari (ing ngriku Kyai Pramayoga kondur ing dalem taman sari)
Dalem pasanggrahan (Raden Ajeng Marsam taksih sare ing ngriku)
Gadrih Wetan (Raden Mas Riyanta lenggahan piyambakan ing ngriku)
alun-alun (enggalipun lare kakalih lajeng sami mangkat dhateng ing
alun-alun.
3. Tokoh
a. Raden Mas Rijanta
b. Raden Ayu Natasewaya
c. Paman Tandhawijaya
d. Raden Ajeng Marsam
e. Raden Ajeng Srini
f. Raden Mas Duryat
g. Kyai Pramayoga
h. Garwanepun Kyai Pramayoga
4. Watak
a. Raden Mas Rijanta : pinter, sabar,tanggung jawab,isinan,gelem prihatin.
b. Raden Ayu Natasewaya : gadah sifat keibuan,penyayang.
c. Raden Ajeng Marsam : penurut, apik atine.
d. Raden Ajeng Srini : manutan.
e. Raden Mas Duryat : angel,aneh.
f. Kyai Pramayoga : wibawa.
5. Sudut Pandhang
Sudut pandang wonten ing Serat Rijanta inggih menika kawiwitan wonten ing basanipun ngagem basa krama inggil.
6. Alur
Aluripun majeng amarga caritane iku urut.
B. Fakta Cerita
1. Judul : Serat rijanta
2. Amanat : jodoh iku ora usah diluruh,menawa jodoh yo mengko marani dhewek
nama : wahyu dwi kismawarni
BalasHapusnim : 2611411007
serat riyanta
Wonten Serat Riyanta punika kacarios menawi ing nagari Surakarta wonten priyantun luhur, asmanipun pangeran Notosewojo. Pangeran punika gadhah putra naminipun raden mas Rijanto. Wiwit raden mas Rijanto umur enem taun, dheweke ditinggal seda kaliyan ramanipun. Lajeng namung dirawat kaliyan ibunipun. Dados, raden mas Rijanto sanget dipun tresnani dening ibunipun.
Menawi sampun umur pitung taun, raden mas Rijanto di pindah wonten ing Semarang. Wonten Semarang punika raden mas Rijanto ndherek pamanipun, asmanipun raden mas Tondowidjojo. Woten mriku, raden mas Rijanto kadidik dados jejaka ingkang bagus polah tingkahipun. Ibunipun remen sanget menawi gadhah anak tunggal ingkang bagus rupanipun kaliyan polahipun, dados ibunipun nuruti sakkabehanipun katurutane raden mas Rijanto.
Ngantos umur kalih dasa, raden mas Rijanto dereng gadhah estri ingkang ditresnani. Mula, ibunipan tansah was-was. Banjur ibunipun ngengken raden mas Rijanto kangge golek tiyang estri kangge didadosaken bojonipun. Nanging raden mas Rijanto dereng purun, banjur ngulur-ulur waktu kaliyan ngendika menawi dereng wonten tiyang estri ingkang ditresnani. Raden mas Rijanto tasih kepengin golek pengalaman kangge kauripan punika.
Kala semanten, nuju ing wanci serap surya raden mas kaliyan raden mas durjat, inggih mitranipun katemuan. Raden mas Durjat ngajak raden mas Rjanto kangge tindak dateng ngalun-alun ningali kumidi Hradu. Wonten mriku malah kebakaran wong-wong pada playon kangge nylametaken awake dhewe-dhewe. Nalika badhe kandur, raden mas ditabrak kaliyan lare estri ingkang umuripun kinten kawan welas taun. Lare punika nangis sarwi sasarubat ngupadosi tiyang sepuhipun menawi katalingsut.amargi melas, raden mas Rijanto banjur ngeteraken wangsul. Nalika badhe diteraken wangsul bocah wau malah ngilang, amargi sampun ketemu kaliyan tiyang sepuhipun. Nanging raden mas Rijanto dereng ngertos namanipun bacah wau. Raden mas Rijanto tresna kaliyan estri punika.
Saking kumidi, raden mas Rijanto banjur wangsul dateng dalemipun. Wonten dalem, ibunipun malah badhe njodhoaken raden mas Rijanto. Amargi boten purun bab jejodhohan punika, raden mas Rijanto banjur tindak menyang Boyolali. Menawi sampun radi adhem, raden mas Rijanto banjur wangsul wonten dalemipun.
Akhiripun, raden mas Rijanto ketemu kaliyan tiyang estri ingkang wonten ing kumidi. Inggih punika raden ajeng Srini. Raden ajeng Srini punika putrinipun kyai Pamrayoga, ingkang uwakipun raden mas Rijanto. Raden mas Rijanto remen sanget kaliyan raden ajeng Srini, nanging raden mas Rijanto boten wani ngomong. Lajeng, raden ajeng Srini badhe di jodhoaken kaliyan jaler saking Rembang. Amargi kuciwo kaliyan bab punika, raden mas Rijanto lajeng ndamel lukisan gambaripun raden ajeng Srini.
Ibunipun raden mas Rijanto banjur tindak dateng wonten ing dalemipun kyai Pramayoga, menawi badhe tanglet bab perjodhohan punika. Nanging ulem-ulem punika boten leres. Lajeng ibunipun raden mas Rijanto banjur nembung raden ajeng srini kangge didadosaken menantu. Raden mas Rijanto kaliyan raden ajeng Srini mantenan.
SARANA CERITA
BalasHapusA. TOKOH
Tokoh ing cerita serat riyanta yaiku :
1. Pangeran Notosewojo
2. Raden aMas Riyanta
3. Raden Mas Tondowidjojo
4. Raden Ayu Natasewaya
5. Raden Mas Durjat
6. Raden Ajeng Srini
7. Kyai Pamrayoga
B. WATAK
Watak para tokoh ing cerita serat riyanta
• Pangeran Notosewojo lan Kyai Pamrayoga watakipun sae atinipun
• Raden Mas Riyanta watakipun sae tinggkahipun
• Raden Mas Tondowidjojo watakipun saget didik wong ingkang sae polah tingkahipun
• Raden Durjat watakipun setia lan sayang karo konco
• Raden ajeng Srini watakipun peduli karo wong sing wis tuo
• Raden Ayu Natasewaya watakipun seneng merhatekne marang anak-anak
C. ALUR
Akhiripun, raden mas Riyanta ketemu kaliyan tiyang estri ingkang wonten ing kumidi. Inggih punika raden ajeng Srini. Raden ajeng Srini punika putrinipun kyai Pamrayoga, ingkang uwakipun raden mas Riyanta. Raden mas Riyanta remen sanget kaliyan raden ajeng Srini, nanging raden mas Riyanta boten wani ngomong. Lajeng, raden ajeng Srini badhe di jodhoaken kaliyan jaler saking Rembang. Amargi kuciwo kaliyan bab punika, raden mas Riyanta lajeng ndamel lukisan gambaripun raden ajeng Srini.
D. SETTING
Wonten Serat Riyanta punika kacarios menawi ing nagari Surakarta wonten priyantun luhur, asmanipun pangeran Notosewojo.
Raden mas Durjat ngajak raden mas Rjanto kangge tindak dateng ngalun-alun ningali kumidi Hradu.
raden mas Rijanto banjur tindak menyang Boyolali. Menawi sampun radi adhem, raden mas Rijanto banjur wangsul wonten dalemipun.
E. SUDUT PANDANG
Kala semanten, nuju ing wanci serap surya raden mas kaliyan raden mas durjat, inggih mitranipun katemuan.
Saking kumidi, raden mas Rijanto banjur wangsul dateng dalemipun. Wonten dalem, ibunipun malah badhe njodhoaken raden mas Rijanto. Amargi boten purun bab jejodhohan punika, raden mas Rijanto banjur tindak menyang Boyolali.
F. PILIHAN BAHASA
Kacariyos ing Serat riyanta ingkang di pilih yaiku ngunakake bahasa karma inggil,
“Kala semanten, nuju ing wanci serap surya raden mas kaliyan raden mas durjat, inggih mitranipun katemuan. Raden mas Durjat ngajak raden mas Rjanto kangge tindak dateng ngalun-alun ningali kumidi Hradu. Wonten mriku malah kebakaran wong-wong pada playon kangge nylametaken awake dhewe-dhewe. Nalika badhe kandur, raden mas ditabrak kaliyan lare estri ingkang umuripun kinten kawan welas taun. Lare punika nangis sarwi sasarubat ngupadosi tiyang sepuhipun menawi katalingsut.amargi melas, raden mas Rijanto banjur ngeteraken wangsul. Nalika badhe diteraken wangsul bocah wau malah ngilang, amargi sampun ketemu kaliyan tiyang sepuhipun.”
G. TEMA
Tema ing kacariyos Serat Riyanta yaiku, raden mas Rijanto ketemu kaliyan tiyang estri ingkang wonten ing kumidi. Inggih punika raden ajeng Srini. Raden ajeng Srini punika putrinipun kyai Pamrayoga, ingkang uwakipun raden mas Rijanto. Raden mas Rijanto remen sanget kaliyan raden ajeng Srini, nanging raden mas Rijanto boten wani ngomong. Lajeng, raden ajeng Srini badhe di jodhoaken kaliyan jaler saking Rembang.
H. IDE CERITA
Wonten ing cariyos Serat Riyanta punika kacariyos penguripan ingkang sae lan panguripan sing mandiri,selama di tinggal mati bapak e. dados wong sing saget sederhana.
2. FAKTA
AMANAH
Wonten ing cariyos Serat Riyanta punika ngajaraken dados tiang ingkang sae tingkah lakunipun lan watakipun.
NAMA : ANA SHOFIANA
BalasHapusNIM : 2611411020
PRODI : SASTRA JAWA
SERAT RIYANTA
Wonten Serat Riyanta punika kacarios menawi ing nagari Surakarta wonten priyantun luhur, asmanipun pangeran Notosewojo. Pangeran punika gadhah putra naminipun raden mas Rijanto. Wiwit raden mas Rijanto umur enem taun, dheweke ditinggal seda kaliyan ramanipun. Lajeng namung dirawat kaliyan ibunipun. Dados, raden mas Rijanto sanget dipun tresnani dening ibunipun.
Menawi sampun umur pitung taun, raden mas Rijanto di pindah wonten ing Semarang. Wonten Semarang punika raden mas Rijanto ndherek pamanipun, asmanipun raden mas Tondowidjojo. Woten mriku, raden mas Rijanto kadidik dados jejaka ingkang bagus polah tingkahipun. Ibunipun remen sanget menawi gadhah anak tunggal ingkang bagus rupanipun kaliyan polahipun, dados ibunipun nuruti sakkabehanipun katurutane raden mas Rijanto.
Ngantos umur kalih dasa, raden mas Rijanto dereng gadhah estri ingkang ditresnani. Mula, ibunipan tansah was-was. Banjur ibunipun ngengken raden mas Rijanto kangge golek tiyang estri kangge didadosaken bojonipun. Nanging raden mas Rijanto dereng purun, banjur ngulur-ulur waktu kaliyan ngendika menawi dereng wonten tiyang estri ingkang ditresnani. Raden mas Rijanto tasih kepengin golek pengalaman kangge kauripan punika.
Kala semanten, nuju ing wanci serap surya raden mas kaliyan raden mas durjat, inggih mitranipun katemuan. Raden mas Durjat ngajak raden mas Rjanto kangge tindak dateng ngalun-alun ningali kumidi Hradu. Wonten mriku malah kebakaran wong-wong pada playon kangge nylametaken awake dhewe-dhewe. Nalika badhe kandur, raden mas ditabrak kaliyan lare estri ingkang umuripun kinten kawan welas taun. Lare punika nangis sarwi sasarubat ngupadosi tiyang sepuhipun menawi katalingsut.amargi melas, raden mas Rijanto banjur ngeteraken wangsul. Nalika badhe diteraken wangsul bocah wau malah ngilang, amargi sampun ketemu kaliyan tiyang sepuhipun. Nanging raden mas Rijanto dereng ngertos namanipun bacah wau. Raden mas Rijanto tresna kaliyan estri punika.
Saking kumidi, raden mas Rijanto banjur wangsul dateng dalemipun. Wonten dalem, ibunipun malah badhe njodhoaken raden mas Rijanto. Amargi boten purun bab jejodhohan punika, raden mas Rijanto banjur tindak menyang Boyolali. Menawi sampun radi adhem, raden mas Rijanto banjur wangsul wonten dalemipun.
Akhiripun, raden mas Rijanto ketemu kaliyan tiyang estri ingkang wonten ing kumidi. Inggih punika raden ajeng Srini. Raden ajeng Srini punika putrinipun kyai Pamrayoga, ingkang uwakipun raden mas Rijanto. Raden mas Rijanto remen sanget kaliyan raden ajeng Srini, nanging raden mas Rijanto boten wani ngomong. Lajeng, raden ajeng Srini badhe di jodhoaken
kaliyan jaler saking Rembang. Amargi kuciwo kaliyan bab punika, raden mas Rijanto lajeng ndamel lukisan gambaripun raden ajeng Srini.
BalasHapusIbunipun raden mas Rijanto banjur tindak dateng wonten ing dalemipun kyai Pramayoga, menawi badhe tanglet bab perjodhohan punika. Nanging ulem-ulem punika boten leres. Lajeng ibunipun raden mas Rijanto banjur nembung raden ajeng srini kangge didadosaken menantu. Raden mas Rijanto kaliyan raden ajeng Srini mantenan.
SARANA CERITA
A. TOKOH
Tokoh wonten ing serat riyanta yaiku :
1. Pangeran Notosewojo
2. Raden aMas Riyanta
3. Raden Mas Tondowidjojo
4. Raden Ayu Natasewaya
5. Raden Mas Durjat
6. Raden Ajeng Srini
7. Kyai Pamrayoga
B. WATAK
Watakipun para tokoh wonten ing cerita serat riyanta
Pangeran Notosewojo lan Kyai Pamrayoga watakipun sae banget atinipun
Raden Mas Riyanta watakipun sae sekabehane
Raden Mas Tondowidjojo watakipun saget ndidik marang bocah
Raden Durjat watakipun setia lan peduli marang konco
Raden ajeng Srini watakipun peduli marang wong tua
Raden Ayu Natasewaya watakipun seneng merhatekne marang anak-anak
C. ALUR
Alur wonten Serat Riyanta punika campuran
D. SETTING
Wonten ing Serat Riyanta punika setting utawi latar inggih punika:
Latar panggonan (latar tempat)
wonten ing kuta surakarta, semarang, boyolali, tamansari,lsp
Latar wektu/ kala (latar waktu)
BalasHapusesuk, awan , surup, wengi , lsp.
Latar kahanan
seneng, sedih, bungah , haru, kucewa, nelangsa, prasoja, ndapuk dados setunggal.
E. SUDUT PANDANG
Wonten ing Serat Riyanta punika migunaake Sudut pandang orang pertama, inggih punika Raden Mas Riyanta.
F. PILIHAN BAHASA
Basa ingkang dipunginakaken wonten ing novel niki inggih menika ngoko alus ( ngoko ingkang ginakaken tembung ngoko, krama inggil lan tembung netral)
G. TEMA
Temane wonten Serat Riyanta inggih punika Katresanan maring Raden Ajeng Srini.
H. IDE CERITA
Wonten ing cariyos Serat Riyanta punika kacariyos penguripan ingkang sae lan panguripan sing mandiri,selama di tinggal mati bapak e. dados wong sing saget sederhana.
2. FAKTA
Amanah
Wonten ing cariyos Serat Riyanta punika ngajaraken dados tiang ingkang sae tingkah lakunipun lan watakipun.
Judul utawi irah-irahan
“Serar Rijanta” ingkang dipunangget dening R.B.Soelardi.
Penekan
Wonten ing novel “ Serat Rijanta” , pengarang ( R.B. Soelardi) nekanke ceriosipun wonten ing perkawis kabudayan lan sistem masyarakat ing kala mbiyen, jajaka ingkang sampun cukup umur tansah di uber-uber dening tiang sepuhe supaya purun rabi.
Tema : Novel Serat Rijanta bagian “Dados Penggalihan”
NAMA :ARIFUDIN
BalasHapusNIM :2611411009
SINOPSIS SERAT RIJANTA ( FAKTA CERITA )
Serat Riyanta punika kacarios menawi ing nagari Surakarta wonten salah sijining priyantun luhur, asmanipun niku pangeran Natasewaya. Pangeran punika kagungan putra naminipun Raden Mas Riyanta namung satunggal jaler sekalangkung mursid. Awit Raden Mas Riyanta umur enem taun, dheweke ditinggal seda kaliyan ramanipun. Lajeng namung dirawat kaliyan ibunipun. Dados Raden Mas Riyanta sanget dipun tresnani dening ibunipun. Menawi sampun umur pitung taun, Raden Mas Riyanta di pindah wonten ing Semarang. Wonten Semarang punika raden mas Riyanta ndherek pamanipun, asmanipun Raden Mas Tondowidjojo. Woten mriku, Raden Mas Riyanta kadidik dados jejaka ingkang bagus polah tingkahipun. Ibunipun remen sanget menawi gadhah anak tunggal ingkang bagus rupanipun kaliyan polahipun, dados ibunipun nuruti sakkabehanipun katurutane Raden Mas Riyanta.
Ngantos umur kalih dasa, Raden Mas Riyanta dereng gadhah estri ingkang ditresnani. Mula, ibunipan tansah was-was. Banjur ibunipun ngengken Raden Mas Riyanta kangge golek tiyang estri kangge didadosaken bojonipun. Nanging Raden Mas Riyanta dereng purun, banjur ngulur-ulur waktu kaliyan ngendika menawi dereng wonten tiyang estri ingkang ditresnani. Raden mas Riyanta tasih kepengin golek pengalaman kangge kauripan punika.
Kala semanten, nuju ing wanci serap surya raden mas kaliyan raden mas durjat, inggih mitranipun katemuan. Raden mas Durjat ngajak raden mas Rjanto kangge tindak dateng ngalun-alun ningali kumidi Hradu. Wonten mriku malah kebarakaran wong-wong pada playon kangge nylametaken awake dhewe-dhewe. Nalika badhe kandur, raden mas ditabrak kaliyan lare estri ingkang umuripun kinten kawan welas taun. Lare punika nangis sarwi sasarubat ngupadosi tiyang sepuhipun menawi katalingsut.amargi melas, raden mas Riyanta banjur ngeteraken wangsul. Nalika badhe diteraken wangsul bocah wau malah ngilang, amargi sampun ketemu kaliyan tiyang sepuhipun. Nanging raden mas Riyanta dereng ngertos namanipun bacah wau. Jalaran saka kejadian punika Raden mas Riyanta tresna kaliyan estri punika.
Saking kumidi, Raden Mas Riyanta banjur wangsul dateng dalemipun. Wonten dalem, ibunipun malah badhe njodhoaken raden mas Riyanta. Amargi boten purun bab jejodhohan punika, raden mas Riyanta banjur tindak menyang Boyolali. Menawi sampun radi adhem, raden mas Riyanta banjur wangsul wonten dalemipun.wonten ing dalem Raden mas Riyanta damel lukisan ingkang ngambarake tiyang estri ingkan dipun idam-idam ake kalian raden mas Riyanta,ibunipun madosi lukisan punika lan taken kaliyan raden mas Riyanta.
Akhiripun, raden mas Riyanta ketemu kaliyan tiyang estri ingkang wonten ing kumidi. Inggih punika raden ajeng Srini. Raden ajeng Srini punika putrinipun kyai Pamrayoga, ingkang uwakipun raden mas Riyanta. Raden mas Riyanta remen sanget kaliyan raden ajeng Srini, nanging raden mas Riyanta boten wani ngomong. Lajeng, raden ajeng Srini badhe di jodhoaken kaliyan jaler saking Rembang. Amargi kuciwo kaliyan bab punika, raden mas Riyanta lajeng ndamel lukisan gambaripun raden ajeng Srini.
Ibunipun raden mas Riyanta banjur tindak dateng wonten ing dalemipun kyai Pramayoga, menawi badhe tanglet bab perjodhohan punika. Nanging ulem-ulem punika boten leres. Lajeng ibunipun raden mas Riyanta banjur nembung raden ajeng srini kangge didadosaken menantu. Raden mas Riyanta kaliyan raden ajeng Srini mantenan wonten ing dalem Taman sari lan dados keluarga ingkang bingah-bingah.
SARANA CERITA
BalasHapusA. TOKOH
Wonten ingkang serat rijanta menika tokohipun inggih punika :
a) Raden Natasewya
b) Raden Mas Riyanta
c) Raden Mas Tondowidjoyo
d) Raden Mas Drajat
e) Raden Ajeng Srini
f) Kyai Pamaryoga
g) ibu saking Raden Mas Riyanta ananging wonten cariyos menika asmanipun mboten kasebat.
B. WATAK / PERWATAKAN
Perwatakan wonten serat rijanta punika katah sanget awujudipun inggih menika :
a) Raden Natasewya : Bijaksana lan dados Priyantun luh
b) Raden Mas Riyanta : Sae ingkang tumindak, pinter ananging isinan
c) Raden Mas Tondowidjoyo : Saged dipun contoh tumindakipun
d) Raden Mas Drajat : Sae lan pinter
e) Raden Ajeng Srini : Tumindak ipun sae lan ayu
f) Kyai Pamaryoga : Bijaksana lan sae
C. ALUR
Alur wonten serat punikan kangge alur maju, amargi cariyos punika jelas runtutanipun lan panggambaranipun sae lan urut.
D. SUDUT PANDANG
Sudut pandang ingkang dipun angge wonten ing Serat Rijanta punika sudut pandang orang ketiga(telu),amargi dibuktiaken ingkang mboten terlibat pengarang wonten cariyos punika.
E. Setting
a. Latar wektu : sonten (kacariyos, anuju satinggiling wanci sonten)
Siang (kala semanten anuju ing wanci serap surya, Raden Mas Riyanta katamuan mitranipun)
b. Latar suasana : bingung (ing ngriku Raden Ayu Natasewaya lajeng anglairaken
ingkang dados kembanging panggalihioun, jakara Raden Mas
sampun tigang dinten boten katingal sowan)
duka (yen mangkono kuwih becik saiki kowe nusulo menyang ing
pesanggrahan, api-apia yen mentas daksrengeni, aja tutur
dakkongkon, mungguh perlune)
lucu (Raden Ajeng sumambung : “Dipunwewahi kalih prakawis
malih saya prayogi : sing adhine kana iya seneng menyang adhine
kene, sing adhine kene iya seneng kambi adhine kana, nek wis gek
gek bature, gek tanggane-tanggane sisan”)
ajrih (dhuh, kepriye bakal atur wangsulanku, yen ibu sida rawuh ing
pasanggrahan andangu bab gelemku rabi, karan tuturku menyang
Sam)
c. Latar panggenan : gadri (Raden Ayu Natasewaya lenggahan wonten ing gadri wetan)
Ing taman (Raden Mas nuju ameng-ameng wonten ing patamanan,
mirsani tetaneman tuwin sekar-sekar ingkang sakalangkung sae-sae
mawarni-warni)
alun-alun (enggalipun lare kakalih lajeng sami mangkat dhateng ing
alun-alun)
Nama : Siti Fatimah
BalasHapusNIM : 2611411010
Serat Rijanta
1. Fakta cerita
Wonten Serat Riyanta punika kacarios menawi ing nagari Surakarta wonten priyantun luhur, asmanipun pangeran Notosewojo. Pangeran punika gadhah putra naminipun raden mas Riyanta. Wiwit raden mas Riyanta umur enem taun, dheweke ditinggal seda kaliyan ramanipun. Lajeng namung dirawat kaliyan ibunipun. Dados, raden mas Riyanta sanget dipun tresnani dening ibunipun.
Menawi sampun umur pitung taun, raden mas Riyanta di pindah wonten ing Semarang. Wonten Semarang punika raden mas Riyanta ndherek pamanipun, asmanipun raden mas Tondowidjojo. Woten mriku, raden mas Riyanta kadidik dados jejaka ingkang bagus polah tingkahipun. Ibunipun remen sanget menawi gadhah anak tunggal ingkang bagus rupanipun kaliyan polahipun, dados ibunipun nuruti sakkabehanipun katurutane raden mas Riyanta.
Ngantos umur kalih dasa, raden mas Riyanta dereng gadhah estri ingkang ditresnani. Mula, ibunipan tansah was-was. Banjur ibunipun ngengken raden mas Riyanta kangge golek tiyang estri kangge didadosaken bojonipun. Nanging raden mas Riyanta dereng purun, banjur ngulur-ulur waktu kaliyan ngendika menawi dereng wonten tiyang estri ingkang ditresnani. Raden mas Riyanta tasih kepengin golek pengalaman kangge kauripan punika.
Kala semanten, nuju ing wanci serap surya raden mas kaliyan raden mas durjat, inggih mitranipun katemuan. Raden mas Durjat ngajak raden mas Rjanto kangge tindak dateng ngalun-alun ningali kumidi Hradu. Wonten mriku malah kebarakaran wong-wong pada playon kangge nylametaken awake dhewe-dhewe. Nalika badhe kandur, raden mas ditabrak kaliyan lare estri ingkang umuripun kinten kawan welas taun. Lare punika nangis sarwi sasarubat ngupadosi tiyang sepuhipun menawi katalingsut.amargi melas, raden mas Riyanta banjur ngeteraken wangsul. Nalika badhe diteraken wangsul bocah wau malah ngilang, amargi sampun ketemu kaliyan tiyang sepuhipun. Nanging raden mas Riyanta dereng ngertos namanipun bacah wau. Raden mas Riyanta tresna kaliyan estri punika.
Saking kumidi, raden mas Riyanta banjur wangsul dateng dalemipun. Wonten dalem, ibunipun malah badhe njodhoaken raden mas Riyanta. Amargi boten purun bab jejodhohan punika, raden mas Riyanta banjur tindak menyang Boyolali. Menawi sampun radi adhem, raden mas Riyanta banjur wangsul wonten dalemipun.
Akhiripun, raden mas Riyanta ketemu kaliyan tiyang estri ingkang wonten ing kumidi. Inggih punika raden ajeng Srini. Raden ajeng Srini punika putrinipun kyai Pamrayoga, ingkang uwakipun raden mas Riyanta. Raden mas Riyanta remen sanget kaliyan raden ajeng Srini, nanging raden mas Riyanta boten wani ngomong. Lajeng, raden ajeng Srini badhe di jodhoaken kaliyan jaler saking Rembang. Amargi kuciwo kaliyan bab punika, raden mas Riyanta lajeng ndamel lukisan gambaripun raden ajeng Srini.
Ibunipun raden mas Riyanta banjur tindak dateng wonten ing dalemipun kyai Pramayoga, menawi badhe tanglet bab perjodhohan punika. Nanging ulem-ulem punika boten leres. Lajeng ibunipun raden mas Riyanta banjur nembung raden ajeng srini kangge didadosaken menantu. Raden mas Riyanta kaliyan raden ajeng Srini mantenan.
2. Sarana cerita
BalasHapusAlur : wonten serat Riyanta punika ngginakake alur maju, ing kana nyariosake wiwit miyose Raden Mas Riyanta nganti kepaggih kalian Raden Ajeng srini.
Setting : Papan ing serat Riyanta punika wonten ing sak jerone dalem Natasewyan Surakarta. Kanthi suasana bingung,mangkel ing tyasipun Raden Ayu lan dadi bungahe Raden Mas Riyanta kang kepanggih kaliyan Rasen Ajeng Srini. Wonten ing komidhi hradu alun – alun kang ora karuan ramene karana kacilakaan lampu tengah kan niba sak jerone acara. Lan ugi ing dalem Tamansari kanthi suasana kang mbingahna ati amarga Kyi Pramayoga bebesan kalian Raden Ayu.
Tokoh dan penokohan/watak
Raden Mas Riyanta, menika priyantun ingkang bagus rupa tur luhur budine.
Raden Ajeng Srini, menika putri ingkag endah sekabehane.
Raden Ajeng Masram, menika putri ingkang cerdas, sabar lan manut.
Raden Ayu, menika piyantun sepuh ingkang welas asih.
Kyai Pramayoga, menika piyantun ingkang panjang pikire.
Sudut pandang : sudut pandang wonten serat Riyanta punika sudut pandang piyantun ingkang kaping tiga, punika dipun buktekaken kalian mboten wontenipun penganggit wonten salebeting cariyos, tetengeranipun ngagem asma ingkang jelas kados “ Raden Mas Riyanta “
Dwi Haryadi
BalasHapus2611411024
Sinopsis Serat Riyanta
Ing nagari surakarta wonten satunggaling priyantun luhur, asmanipun Pangeran Natasewaya. Kagungan satunggal putra jaler ingkang asmanipun Raden Mas Riyanta wiwit umur 6 tahun lajeng ketilar rama. Sampun umur 7 tahun Raden Mas Riyanta lajeng kasakolahaken wonten Semarang tumut ingkang paman nama Tandhawijaya. Wondene dados kesenenganipun inggih punika anggambar mawi pulas, cet, tuwin sanes – sanesipun.
Enggalipun sareng umur kawan welas taun Raden Mas Riyanta lajeng wangsul dhateng ing Surakarta malih. Raden Mas Riyanta sampun wanci jajaka, kala samanten lajeng remen anggulung kekendelanipun. Kathah putri ingkang kasmaran datheng Raden Mas Riyanta.
Ngantos sawijining dinten Raden Mas wonten ing alun-alun, wonten kobongan, tyang-tyang peplayon. Raden Mas Riyanta kepanggih estri. Putri menika nangis madosi tyang sepuhipun ingkang ical. Amargi mesake, Raden Mas ngeterake tyang menika wangsul. Ananging, Raden Mas dereng mangertos asmanipun putri sakmenika. Raden Mas lajeng tresna kaliyan putri menika.
Sesampun kedadosan sakmenika, Raden Mas wangsul wonten ing daleme. Raden Mas sampun di jodohaken. Amargi Raden Mas mboten purun jejodohan, Raden Mas tindak ing Boyolali. Lan menawi sampun lega, Raden Mas nembe wangsul ing daleme.
Raden Mas kapanggih kaliyan putri ingkang panggih nalika kedadosan kobongan sakmenika. Nama putri punika inggih menika Raden Ajeng Srini. Raden Ajeng Srini sakmenika putra kyai Pramayoga. Raden Mas remen sanget kaliyan Raden Srini, ananging Raden Mas mboten wantun maturake.
Raden Srini dijodohake kaliyan jajaka saking Rembang. Amargi kuciwa, lajeng Raden Mas Riyanta damel gambaripun Raden Srini. Ibu Raden Mas lajeng tindak ing dalemipun kyai Pramayoga, kagem pirsa babagan jejodohan sakmenika. Lajeng ibu Raden Mas nglamar Raden Srini kagem didadosaken mantu.
Wekdal menika Tamansari sampun dipunresiki. Sampun dumugi ing dinten dauphing penganten ing Pramayogan. Raden Ajeng Srini kepencut datheng Raden Mas Riyanta. Khatah pengalamanipun, sedaya sami bingah – bingah. Nanging Raden Mas Riyanta raosing panggalih sanget sedihipun, amargi mboten jenak lenggahan kaliyan para putri. Sanalika Raden Mas Riyanta kaget enggal mlebet ing gedong pasarean kaliyan gugup, Raden Ajeng Srini sampun mapan sare amujung.
Sarana Cerita
BalasHapus1.Tema
Tema wonten Serat Riyanta inggih punika kasih sayang kaliyan kasmaran.
2.Setting
a)Latar wektu :
Enjing
Siang
Sonten
Ndalu
b)Latar panggenan :
Surakarta (ing nagari Surakarta wonten satunggaling priyantun Luhur)
Semarang (Raden Mas Riyanta lajeng kasakolahaken wonten
Semarang tumut ingkang paman nama Tandhawijaya )
Gadri wetan (Raden Ayu Natasewaya lenggahan wonten ing
gadri wetan)
Alun – alun (Raden Mas Duryat dhateng ing ngriku perlu badhe ngajak Raden Mas Riyanta dhateng ing alun – alun ningali Komidhi Hindu)
Tamansari (wiwit kala samanten ing dalem Tamansari sampun wiwit dipunresiki sarta dipundadosi)
3.Tokoh
a)Raden Mas Riyanta
b)Raden Ayu Natasewaya
c)Paman Tandhawijaya
d)Raden Ajeng Marsam
e)Raden Ajeng Srini
f)Raden Mas Duryat
4.Watak
a)Raden Mas Riyanta : baik, pinter, isinan,sabar
b)Raden Ayu Natasewaya : manut, penyayang
c)Raden Ajeng Marsam : sopan, nurut, sae atine
d)Raden Ajeng Srini : tanggung jawab
5.Sudut Pandhang
Sudut pandang wonten ing Serat Rijanta inggih menika ngagem basa krama inggil
6.Alur
Aluripun cariyos menika campuran.
FITRI FEBRIYANTI
BalasHapus2611411023
ANALISIS
NOVEL SERAT RIJANTA
Anggitanipun R.B.SOELARDI
Novel Serat Rijanta punika kacarios menawi ing nagari Surakarta wonten priyantun luhur, asmanipun pangeran Notosewojo. Pangeran punika gadhah putra naminipun raden mas Riyanta. Wiwit raden mas Riyanta umur enem taun, dheweke ditinggal seda kaliyan ramanipun. Lajeng namung dirawat kaliyan ibunipun. Dados, raden mas Riyanta sanget dipun tresnani dening ibunipun.
Menawi sampun umur pitung taun, raden mas Riyanta di pindah wonten ing Semarang. Wonten Semarang punika raden mas Riyanta ndherek pamanipun, asmanipun raden mas Tondowidjojo. Woten mriku, raden mas Riyanta kadidik dados jejaka ingkang sae polah tingkahipun. Ibunipun remen sanget menawi gadhah anak tunggal ingkang bagus rupanipun kaliyan polahipun, pramila ibunipun nuruti sakkabehane katutur raden mas Riyanta.
Ngantos umur kalih dasa, raden mas Riyanta dereng gadhah estri ingkang ditresnani. Mula, ibunipun tansah was-was. Banjur ibunipun ngengken raden mas Riyanta kangge golek tiyang estri kangge didadosaken bojonipun. Nanging raden mas Riyanta dereng purun, banjur ngulur-ulur waktu kaliyan ngendika menawi dereng wonten tiyang estri ingkang ditresnani. Raden mas Riyanta tasih kepengin golek pengalaman kangge kauripan punika.
Kala semanten, nuju ing wanci serap surya raden mas kaliyan raden mas durjat, inggih mitranipun katemuan. Raden mas Durjat ngajak raden mas Riyanta kangge tindak dateng ngalun-alun ningali kumidi Hradu. Wonten mriku malah kebakaran wong-wong pada playon nylametaken awake dhewe-dhewe. Nalika badhe kandur, raden mas ditabrak kaliyan lare estri ingkang umuripun kinten kawan welas taun. Lare punika nangis sarwi sasarubat ngupadosi tiyang sepuhipun menawi katalingsut. Amargi melas, raden mas Riyanta banjur ngeteraken wangsul. Nalika badhe diteraken wangsul bocah wau malah ngilang, amargi sampun ketemu kaliyan tiyang sepuhipun. Nanging raden mas Riyanta dereng ngertos namanipun bocah wau. Raden mas Riyanta tresna kaliyan estri punika.
Saking kumidi, raden mas Riyanta banjur wangsul dateng dalemipun. Wonten dalem, ibunipun malah badhe njodhoaken raden mas Riyanta. Amargi boten purun bab jejodhohan punika, raden mas Riyanta banjur tindak menyang Boyolali. Menawi sampun radi adhem, raden mas Riyanta banjur wangsul wonten dalemipun.
Pungkasanipun, raden mas Riyanta kepanggih kaliyan tiyang estri ingkang wonten ing kumidi. Inggih punika raden ajeng Srini. Raden ajeng Srini punika putrinipun kyai Pramayoga, ingkang uwakipun raden mas Riyanta. Raden mas Riyanta remen sanget kaliyan raden ajeng Srini, nanging raden mas Riyanta boten wani ngomong. Lajeng, raden ajeng Srini badhe dijodhoaken kaliyan jaler saking Rembang. Amargi kuciwo kaliyan bab punika, raden mas Riyanta lajeng ndamel lukisan gambaripun raden ajeng Srini. Ibunipun raden mas Riyanta amirsani gambaripun raden ajeng Srini damelanipun raden mas Riyanta
Sareng mirsan gambar wau Ibunipun raden mas Riyanta banjur tindak dateng wonten ing dalemipun kyai Pramayoga, menawi badhe tanglet bab perjodhohan punika. Nanging ulem-ulem punika boten leres. Lajeng ibunipun raden mas Riyanta banjur nembung raden ajeng srini kangge didadosaken menantu. Raden mas Riyanta kaliyan raden ajeng Srini mantenan.
SARANA CERITA
BalasHapusNOVEL SERAT RIJANTA
A. ALUR
Wonten Novel Serat Riyanta punika anggadhahi Alur Maju amargi nyariosaken wiwit raden mas Riyanta lahir kanthi nikah kalih raden ayu Srini. Punika sistematika alur maju carita:
• Pengenalan→nyariosaken babagan deskripsi tokoh raden mas Riyanta, buktinipun wonten paragraph sepisan
Ing nagari Surakarta wonten priyantun luhur, asmanipun pangeran Notosewojo. Pangeran punika gadhah putra naminipun raden mas Riyanta. Wiwit raden mas Riyanta umur enem taun, dheweke ditinggal seda kaliyan ramanipun. Lajeng namung dirawat kaliyan ibunipun. Dados, raden mas Riyanta sanget dipun tresnani dening ibunipun.
Menawi sampun umur pitung taun, raden mas Riyanta di pindah wonten ing Semarang. Wonten Semarang punika raden mas Riyanta ndherek pamanipun, asmanipun raden mas Tondowidjojo. Woten mriku, raden mas Riyanta kadidik dados jejaka ingkang sae polah tingkahipun. Ibunipun remen sanget menawi gadhah anak tunggal ingkang bagus rupanipun kaliyan polahipun, pramila ibunipun nuruti sakkabehane katutur raden mas Riyanta.
• Pemunculan konflik
Ngantos umur kalih dasa, raden mas Riyanta dereng gadhah estri ingkang ditresnani. Mula, ibunipun tansah was-was. Banjur ibunipun ngengken raden mas Riyanta kangge golek tiyang estri kangge didadosaken bojonipun. Nanging raden mas Riyanta dereng purun, banjur ngulur-ulur waktu kaliyan ngendika menawi dereng wonten tiyang estri ingkang ditresnani. Raden mas Riyanta tasih kepengin golek pengalaman kangge kauripan punika.
Kala semanten, nuju ing wanci serap surya raden mas kaliyan raden mas durjat, inggih mitranipun katemuan. Raden mas Durjat ngajak raden mas Riyanta kangge tindak dateng ngalun-alun ningali kumidi Hradu. Wonten mriku malah kebakaran wong-wong pada playon nylametaken awake dhewe-dhewe. Nalika badhe kandur, raden mas ditabrak kaliyan lare estri ingkang umuripun kinten kawan welas taun. Lare punika nangis sarwi sasarubat ngupadosi tiyang sepuhipun menawi katalingsut. Amargi melas, raden mas Riyanta banjur ngeteraken wangsul. Nalika badhe diteraken wangsul bocah wau malah ngilang, amargi sampun ketemu kaliyan tiyang sepuhipun. Nanging raden mas Riyanta dereng ngertos namanipun bocah wau. Raden mas Riyanta tresna kaliyan estri punika.
• Peningkatan konflik
Wonten dalem, ibunipun malah badhe njodhoaken raden mas Riyanta. Amargi boten purun bab jejodhohan punika, raden mas Riyanta banjur tindak menyang Boyolali. Menawi sampun radi adhem, raden mas Riyanta banjur wangsul wonten dalemipun.
Pungkasanipun, raden mas Riyanta kepanggih kaliyan tiyang estri ingkang wonten ing kumidi. Inggih punika raden ajeng Srini. Raden ajeng Srini punika putrinipun kyai Pramayoga, ingkang uwakipun raden mas Riyanta. Raden mas Riyanta remen sanget kaliyan raden ajeng Srini, nanging raden mas Riyanta boten wani ngomong. Lajeng, raden ajeng Srini badhe dijodhoaken kaliyan jaler saking Rembang.
• Klimaks
Amargi kuciwo kaliyan bab punika, raden mas Riyanta lajeng ndamel lukisan gambaripun raden ajeng Srini. Ibunipun raden mas Riyanta amirsani gambaripun raden ajeng Srini damelanipun raden mas Riyanta
• Penyelesaian
Sareng mirsan gambar wau Ibunipun raden mas Riyanta banjur tindak dateng wonten ing dalemipun kyai Pramayoga, menawi badhe tanglet bab perjodhohan punika. Nanging ulem-ulem punika boten leres. Lajeng ibunipun raden mas Riyanta banjur nembung raden ajeng srini kangge didadosaken menantu. Raden mas Riyanta kaliyan raden ajeng Srini mantenan.
B. PENOKOHAN (PERWATAKAN)
BalasHapusTokoh wonten novel serat riyanta inggih punika:
• Raden mas Riyanta; pinter, kendel, bagus ugi alusing bubuden
Pinter: wonten ing Semarang raden mas Riyanta katingal majeng pasionanipun, amargi dhasar remen marsudi kawruh tuwin dhateng sadhengah kagunan.
Kendel: raden mas Riyanta remen lalana tindakan ing wanci dalu boten mawi kanthi, anjajah panggenan ingkang sepi-sepi, terkadhang anencem sarira wonten ing lepen-lepen, boten ketang sayah arip asrep sarta katisen, kondur saben sampun wanci byar enjing
Alusing bubuden: raden mas Riyanta biyantu raden ajeng Srini nalika wonten bancana.
• Raden ajeng Srini; wonten novel punika kacariyos bilih raden ajeng Srini punika boten ngamungaken ayuning warni, nanging ugi katingal ing semu sulistya ing budi tuwin alusing solah bawanipun
• Raden ayu Natasewaya; sanget nresnani raden mas Riyanta, raden mas Riyanta tansah dipun uja sakarsa boten nate kecuwan (penuh kasih sayang, overprotective)
C. SETTING (LATTAR)
Lattar wonten novel punika kaperang dadi:
• Lattar waktu (wayah/wanci)
Wayah ingkang kasebat wonten novel, inggih punika: kala rumiyin, kala samanten, kala sapengkeripun, wanci asar, wanci sonten, enjingipun
• Lattar tempat (panggonan)
Panggonan ingkang kasebat wonten novel, inggih punika: Surakarta, Semarang.
Kacarios wonten ing alun-alun ningali komidhi Hindu, raden mas Riyanta kapanggih kalihan raden ajeng Srini.
Wonten papan Taman Sari inggih punika dalemipun Dipati Pramayoga, mitranipun raden Ayu Natasewaya ingkang rama.
Redi Marapi; setengah wulan raden mas Riyanta anjajah ing guwa-guwa patilasan punika.
• Lattar social
Kauripan wonten sakiwo tengene raden mas Riyanta junjung dhuwur babagan budi pekerti luhur, sopan santun dhumateng rama ibu uga tulung tinulung dhumateng sasami.
D. SUDUT PANDANG (point of view)
Sudut pandang ingkang ginakaken wonten novel, inggih punika sudut pandang ke-3. Amargi pengganggit boten dados tokoh utama wonten carita, panganggit namung nyariosaken tokoh-tokoh. Pramila kangge nyariosaken tokoh, panganggit nyebutaken nama tokoh kayata ‘raden mas Riyanta’, utawa tembung sesulih pratama purusa (pronomina persona III) ‘dheweke’
FARAH NUR AFINI
BalasHapusNIM.2611411018
ESTETIKA DALAM KARYA SASTRA
1. FAKTA CERITA
Sinopsis Novel Serat Rijanta
Wonten ing salebeting novel menika, dipun ceriyosaken bilih kala rumiyin ing nagari Surakarta wonten satunggaling priyantun luhur, nama pangeran Natasewaya ingkang kagungan putra namung satunggal jaler sakalangkung mursid, nama Raden Mas Riyanta. Wonten ing lelampahan gesangipun Raden Mas Riyanta, panjenenganipun dipun tilar seda ingkang rama wiwit umur nem taun lan namung kaemong ingkang ibu wonten ing dalem Natasewayan.
Nalika umur pitung taun, Raden Mas Riyanta dipun pindhah dhateng dalemipun paman ingkang nama Raden Mas Tandhawijaya wonten ing Semarang kagem sekolah nglajengaken studi supados saged majeng pangaosanipun. Ngantos akhiripun sedaya pangangen-angen menika saged kawujud lan Raden Mas Riyanta saestu dados tiyang ingkang anggadhahi unggah-ungguh sae, lan bilih ingkang ibu sanget tresna dhateng panjenenganipun, mangka menapakemawon ingkang dipun suwun dening Raden Mas Riyanta bakal dipun turuti.
Nanging, kanthi sedaya kaluwihan ingkang panjenenganipun anggadhahi, wonten satunggal bab ingkang ndamel ibunipun prihatos, yaiku ngantos umur kalih dasa taun, Raden Mas Riyanta dereng nggarwa. Panjenenganipun teksih remen mados pasinaon kagem sangu gesang, lan dereng pepanggihan kaliyan wanita ingkang sreg ing batos ugi.
Ngantos wonten ing satunggaling dinten, Raden Mas Riyanta kaliyan kancanipun Raden Mas Duryat tindak dhateng alun- alun kagem mirsani Komidhi Hindhu. Ananging nalika adicara sampun sawetara wekdal dipun mulai, dumadakan kedadean kebakaran gedhe ingkang akhiripun dados asbab Raden Mas Riyanta pepanggihan kaliyan satunggaling wanita ingkang kelangan ramanipun sebab kebakaran mau. Wanita menika ayu pasuryanipun lan ndamel Raden Mas Riyanta rumaos sanget welas asih dhateng panjenenganipun. Bilih kahanan ingkang rancu, Raden Mas Riyanta usada nylametaken wanita mau. Sadawane margi nalika ndherekaken wanita menika wangsul, Raden Mas Riyanta ndangu sinten asma lan alamat ingkang wanita, nanging ingkang wanita malah terus nangis lan mboten mangsuli. Malah wonten wekdal Raden Mas Riyanta pamit sawetara ing toilet, nalika medal pranyata ingkang wanita sampun lolos. Panjenenganipun sampun manggihi tiyang sepuhipun tanpa Raden Mas Riyanta mangertos sinten asma lan alamat ingkang wanita.
Akhiripun Raden Mas Riyanta wangsul. Nanging nalika dugi wonten dalem, panjenenganipun pirsa ingkang rayi Raden Ajeng Marsam saweg dipun dukani ingkang ibu bilih mboten saged anjagi Raden Mas Riyanta medal saking dalemipun. Ingkang ibu nggadhahi gegayuhan supados Raden Mas Riyanta enggal-enggal tinantun krama. Lan bilih ngraos kapeksa, akhiripun Raden Mas Riyanta lolos saking dalemipun. Ngantos wonten ing wekdal panjenenganipun lolos, nembe mawon dipun mangertosi menawa wanita ingkang nate dipun biyantu pranyata Raden Ajeng Srini putrinipun Kyai Pramayoga ingkang sadherekipun saking Raden Mas Riyanta piyambak. Sasampunipun mangertos, Raden Mas Riyanta sowan dhateng dalemipun Kyai Pramayoga ingkang pranyata ugi sampun dipun suwun ingkang ibu kagem madosi panjenengaipun wiwit dangu. Dugi wonten ing dalemipun Kyai Pramayoga, Raden Mas Riyanta midhanget menawa ingkang ibu gerah, lan akhiripun panjenenganipun wangsul wonten ing dalem Natasewayan. Wonten ing mrika panjenenganipun pepanggihan malih kaliyan Raden Ajeng Srini ingkang akhiripun wonten ing sawetara wekdal mboten dipun nyana-nyana pranyata dipun jodhokaken kaliyan panjenenganipun Raden Mas Riyanta lan dados garwa ingkang sanget dipun tresnani amargi unggah-ungguh kang luhur sarta ayune pasuryanipun ingkang dipun gadhahi dening Raden Ajeng Srini ingkang sanget cocog kaliyan gegayuhan lan pangangen-angenipun Raden Mas Riyanta.
2. SARANA CERITA
BalasHapus2.1. Tokoh
Saking salebeting novel kanthi irah-irahan Serat Rijanta, saged dipun mangertosi menawa tokoh-tokoh ingkang wonten ing ceriyos inggih menika :
• Raden Mas Riyanta.
• Raden Ayu Natasewaya/ ingkang ibu saking Raden Mas Riyanta.
• Pangeran Natasewaya/ ingkang rama saking Raden Mas Riyanta.
• Raden Mas Tandhawijaya/ ingkang paman saking Raden Mas Riyanta.
• Raden Ajeng Marsam/ putranipun Raden Mas Tandhawijaya.
• Raden Mas Duryat/ mitranipun Raden Mas Riyanta.
• Raden Ajeng Srini.
• Dipati Pramayoga/ ingkang rama saking Raden Ajeng Srini.
• Raden Ayu Pramayoga/ ingkang ibu saking Raden Ajeng Srini.
• Raden Ajeng Nestri/ putra angkat saking Dipati Pramayoga.
2.2. Watek
Watek menapa dene penokohan wonten ing novel menika saged dipun analisis kanthi tlesih kados ing ngandhap menika :
• Raden Mas Riyanta
Panjenenganipun anggadhahi unggah-ungguh ingkang luhur, saestunipun inggih manut kaliyan tiyang sepuh nanging merga kahanan tartemtu, andadosaken panjenenganipun kados radi mboten gampil dipun atur. Raden Mas Riyanta ugi nggadhahi watek kasatriya amargi purun tulung tinulung kaliyan tiyang sanes sanadyan dereng tepang, ingkang sanesipun panjenenganipun inggih nggadhahi batos ingkang welas asih, loyal anggenipun memitran, lan saged nuwuhaken karyenak tyasing sasama.
• Raden Ayu Natasewaya
Ingkang ibu saking Raden Mas Riyanta menika sanget tresnanipun kaliyan ingkang putra, merga panjenenganipun nggadhahi gegayuhan supados ingkang putra remen, ayem, tentrem anggenipun lelampahan wonten ing gesangipun, panjenenganipun nyuwun Raden Mas Riyanta enggal karma amargi panjenenganipun mangertos bilih kathah para putri ingkang sami kasmaran dhateng ingkang putra. Panjenenganipun anggadhahi watek atos, sami kaliyan ingkang putra, ugi luhur pribadinipun, welas asih, lan alus pangraosipun.
• Pangeran Natasewaya/ ingkang rama saking Raden Mas Riyanta
Panjenenganipun kalebu salah satunggaling priyantun luhur ingkang wonten ing nagari Surakarta.
• Raden Mas Tandhawijaya/ ingkang paman saking Raden Mas Riyanta
Raden Mas Tandhawijaya luhur budinipun, welas asih batosipun lan teksih sadherekipun enem Raden Ayu Natasewaya.
• Raden Ajeng Marsam/ putranipun Raden Mas Tandhawijaya
Panjenenganipun anggadhahi walek alus, luhur, pangerten, manut, loyal kaliyan tugas menapa dene prentah ingkang dipun emban, jujur, welas asih, lan tulus tanpa pamrih.
• Raden Mas Duryat
Mitranipun Raden Mas Riyanta menika sanget njagi saseduluranipun kaliyan Raden Mas Riyanta. Panjenenganipun luhur budinipun.
• Raden Ajeng Srini
Panjenenganipun inggih menika wanita ingkang dipun tresnani dening Raden Mas Riyanta. Panjenenganipun luhur unggah-ungguhipun, alus pangraosipun, ayu pasuryanipun, polos, welas asih, manut kaliyan tiyang sepuh, ugi sae tumindakipun.
• Dipati Pramayoga/ ingkang rama saking Raden Ajeng Srini
Watekipun Dipati Pramayoga inggih luhur, welas asih, sabar, wicaksana, adil, lan mangertosi swasana menapa dene saged mahami pangraosipun tiyang sanes.
• Raden Ayu Pramayoga/ ingkang ibu saking Raden Ajeng Srini
Panjenenganipun humoris, saged mbekta kahanan dados sekeca wonten ing salebeting manah, luhur tumundakipun, welas asih, lan alus pangraosipun.
• Raden Ajeng Nestri/ putra angkat saking Dipati Pramayoga
Panjenenganipun manut, alus unggah-ungguhipun, sae tumundakipun, nanging radi isinan.
2.3. Alur
BalasHapusNovel ingkang kalebu salah satunggaling karya sastra menika ingkang irah-irahanipun Serat Riyanta, anggadhahi alur maju. Yaiku lampahaning ceriyos dipun wiwiti saking Raden Mas Riyanto alit ngantos ngancik dewasa lan nglampahi karma kaliyan Raden Ajeng Srini. Ceriyos wonten ing salebeting novel menika mboten nyariyosaken gesangipun panjenengane ing mangsa kepungkur, lampahing ceriyos runtut lan tlesih ngandharaken kahananipun Raden Mas Riyanta, kaluwarga sarta mitranipun panjenengane.
2.4. Setting
Setting menapa dene latar wonten ing novel menika yaiku ing nagari Surakarta ngantos sapanjangipun wekdal nalika Raden Mas Riyanta lolos ngantos angideri kitha Bayalali, ingkang andharanipun latar tempat kados wonten ing ngandhap menika :
• Wonten ing dalem Natasewayan.
• Ing alun-alun nalika Raden Mas Riyanta lan Raden Mas Duryat sareng-sareng mirsani komidhi Hindhu.
• Wonten ing dalemipun Dipati Pramayoga.
• Ing patamanan wekdal Raden Mas Riyanta sungkawa.
• Wonten ing margi alun-alun nalika Raden Mas Riyanta badhe ndherekaken Raden Ajeng Srini wangsul.
• Wonten ing pasanggrahan.
• Wonten ing warung lan salebeting kolah.
• Wonten ing tamansari.
• Ing guwa-guwa patilasan ing kitha Bayalali, lsp.
2.5. Sudut Pandang
Panganggit novel menika ngagem sudut pandang tiyang ingkang kaping tiga, yaiku panganggit wonten salebeting ceriyos namung dados pengamat ingkang mangertos sedaya kadadean lan kahanan kang wonten ing ceriyos. Panganggit sanget nonjolaken karakter tokoh lan alur ceriyos dumugi ing kahanan pangraos lan detail ing sedaya aspek pagesangan saking sedaya ceriyos. Salintunipun, panganggil sae sanget anggenipun andamel deskripsi babagan tokoh-tokoh ingkang wonten saengga saged nuwuhaken daya imajinatif saking para pamaos.
2.6. Diksi
Diksi menapa dene pamilihan tembung utawi gaya basa ingkang dipun ginakaken dening panganggit manika sae, amargi sanadyan migunakaken tembung jawi lan kathah ugi migunakaken paribasan jawi, nanging menika sedaya teksih saged dipun mangertosi ngagem katrangan ingkang wonten ing salebeting novel menika.
☻ESTETIKA☻
Nama : Dany kristian agustinus
BalasHapusNIM :2611411021
SINOPSIS SERAT RIYANTA
Wonten Serat Riyanta punika kacarios menawi ing nagari Surakarta wonten priyantun luhur,asmanipun pangeran Natasewaja.Pangeran punika agadhah putra naminipun Raden Mas Riyanta. Wiwit Raden Mas umur enem taun, dheweke ditinggal seda kaliyan ramanipun. Lajeng naming dirawat kaliyan ibunipun. Dados, raden Mas Riyanta sanget dipu tresnani dening ibunipun.
Menawi sampun umur pitung taun, Raden Mas Riyanta dipindah wonten ing Semarang. Wonten Semarang punika Raden Mas Riyanta ndherek pamanipun, asmanipun Raden Mas tondowidjojo. Wonten mriku, Raden Mas Riyanta kadidik dados jejaka ingkang bagus polah tingkahipun. Ibunipun remen sanget menawi gadhah anak tunggal ingkang bagus rupanipun kaliyan polahipun, dados ibunipun nuruti sakkabehanipun katurutane Raden Mas Riyanta.
Ngantos umur kalih dasa, Raden Mas Riyanta dereng gadhah estri ingkang ditresnani. Mula, ibunipun tansah was-was. Banjur ibunipun ngangken Raden Mas Riyanta kangge golek tyang estri kangge didadosaken bojonipun. Nanging Raden Mas Riyanta dereng purun, banjur ngulur-ngulur waktu kaliyan ngendika menawi dereng wonten tyang estri ingkang ditresnani. Raden Mas Riyanta taksih kepingin golek pengalaman kangge kauripan punika.
Kala semanten, nuju ing wanci serap surya Raden Mas Riyanta kaliyan Raden Mas Drujat , inggih mitranipun katemuan. Raden Mas Drujat ngajak Raden Mas Riyanta kangge tindak dhateng alun-alun ningali kumidhi Hradu. Wonten mriku malah kebakaran wong-wong padha playon kangge nyelametaken awake dhewe-dhewe.Nalika badhe kondur ,raden mas ditabrak kaliyan estri ingkang umuripun kinten kalih welas taun.Lare punika nangis sarwi sasarubat ngupadosi tiyang sepuhipun menawi kalingsut.amargi melas,Raden Mas Riyanto banjur ngeteraken wangsul.Nalika badhe diteraken wangsul bocah wau malah ngilang ,amargi sampun ketemu kaliyan tiyang sepuhipun.nanging Raden Mas Riyanto dereng ngertos namanipun bocah wau.Raden Mas Riyanta tresna kalian estri punika
Saking kumidi,Raden mas Riyanta banjur wangsul dating dalemipun.Wonten dalem,ibune malah badhe njodohaken Raden Mas Riyanta.Amargi mboten purun bab jejodohanipun,Raden Mas Riyanto banjur tindak menyang boyolali.Menawi sampun radi adem ,Raden Mas Riyanto banjur wangsul wonten dalemipun.
Akhiripun Raden Mas Riyanta ketemu kalian tiyang estri ingkang wonten ing kumidi.Inggih punika Raden Ajeng Srini.Raden Ajeng Srini punika putrinipun kyai Pramayoga ,ingkang uwakipun Raden Mas Riyanta. Raden Mas Riyanta remen sanget kaliyan Raden Ajeng Srini,nanging raden Mas Riyanta mboten wani ngomong.Lajeng,Raden Ajeng Srini badhe dijodohaken kaliyan jaler saking Rembang.Amargi kuciwo kaliyan bab punika, Raden Mas Riyanta lajeng damel lukisan gambaripun Raden Ajeng Srini.
Ibunipun Raden Mas Riyanta banjur tindak dating wonten dalemipun Kyai Pramayoga,menawi badhe tanglet bab perjodohan punika.Nanging ulem-ulem punika boten leres.Lajeng Ibunipun Raden Mas Riyanta banjur nembung Raden Ajeng Srini kangge didadosaken menantu. Raden Mas Riyanta kaliyan Raden Ajen Srini mantenan.
SARANA
Tema : Kisah Asmara Raden Mas Riyanta Kalian Raden Ajeng Srini
Tokoh : Raden Mas Riyanta
Raden Ajeng Srini
Ibunipun Raden Mas Riyanta
Raden Mas Tondowidjojo
Raden Mas Drujat
Kyai Pramayoga
Watak: Raden Mas Riyanta : sopan lan bagus tingkah lakune,jembar atine
Raden Ajeng Srini : sopan ,bagus tingkah lakune
Ibunipun Raden Mas Riyanta : perhatian marang putrane
Raden Mas Tondowidjojo : apek kalian sedulure
Raden Mas Drujat : apek kalian sedulure
Kyai Pramayoga : perhatian marang putrine
Alur : Maju
Setting : ing Alun alun,
ing dalemipun Raden Mas Riyanta
ing dalemipun Kyai Pramayoga
ing Boyolali
ing dalemipun sang paman wonten ing Semarang
Sudut pandang : orang ke tiga
Ide Cerita :Perjuanganipun Raden mas Riyanta kang golek jati diri lan golek jodoh
Pilihan Bahasa : ngagem bahasa jawa
FAKTA
Amanat : Yen Tresna marang wong kudu sing teges